Masterclass rechtbank Den Haag: ‘Dit is dé manier om alles over de rechtbank te leren kennen’
beeld: Yuvraj Klaassens
Als onderdeel van het vak ‘Masterclass rechtbank Den Haag’ liepen twaalf rechtenstudenten verdeeld over zeven weken een aantal dagen bij de rechtbank mee met rechters, gerechtsjuristen of juridisch adviseurs. Tijdens de eindbijeenkomst op 13 maart presenteerden zij hun ervaringen.
De opzet van de Masterclass, die tot nu toe bestond uit alleen een praktijkgedeelte, was dit jaar anders. ‘Om studenten beter voorbereid de praktijkperiode in te laten gaan, hebben we dit jaar in samenwerking met Honours College Law een uitgebreid vak ontwikkeld voor studiepunten’, vertelt Rogier Hartendorp, bijzonder hoogleraar maatschappelijke effectiviteit van de rechtspleging, rechter bij rechtbank Den Haag en docent binnen de Masterclass. Zo volgden de studenten binnen het vak verschillende werkcolleges over de theorie rond rechterlijke oordeelsvorming, het menselijke element daarin en ten slotte een workshop over zittingsvaardigheden.
De studenten maakten tijdens hun praktijkperiode kennis met twee van de zeven rechtsgebieden die zij zelf hadden gekozen, zoals strafrecht, bestuursrecht, handelsrecht, insolventierecht, belastingrecht, kantonrecht of familierecht. Ze kregen inzicht in dossiers, bereidden zittingen voor en woonden het raadkameroverleg bij. Tegelijkertijd werkten ze in groepjes aan hun eigen onderzoeken, over:
- De impact van emoties op rechterlijke oordeelsvorming
- In hoeverre vooroordelen al dan niet een rol spelen bij rechters
- De invloed van emoties bij de zittingsverloop
- De mate van rechterlijke onpartijdigheid.
Ruimte voor eigen inbreng
‘Het meelopen bij de Rechter-Commissaris vond ik spannend en gaaf, vertelt Quinten Heerma. ‘Je zit dan in een kamer van drie bij drie vierkante meter met een verdachte die wordt beschuldigd van heftige strafbare feiten.’ Vooraf had de student verwacht dat de sfeer binnen de rechtbank heel formeel zou zijn, maar niets bleek minder waar: ‘Op de afdelingen wordt veel gelachen en er is volop ruimte voor je eigen inbreng.’
Dayen Doran beaamt dat. Zij kreeg de gelegenheid om zelfstandig zaken voor te bereiden: ‘Het gaf mij veel voldoening om tijdens de zitting te merken dat de rechter en gerechtsjurist precies de aandachtspunten bespraken die ik in mijn notities had opgenomen.’ Dayen draaide mee bij de afdelingen Civiel- en Strafrecht. ‘De belangrijkste les die ik heb geleerd, is om jezelf niet te serieus te nemen. Kennis kun je ontwikkelen, maar uiteindelijk moet je bereid zijn om een beslissing te nemen en daarachter te staan. Twijfelen en wikken en wegen hoort erbij, maar op een gegeven moment moet je knopen durven doorhakken.’
‘Het echte werk’
‘De samenwerking tussen de rechter en griffier heeft mij erg positief verrast. Ik denk dat ik net als veel mensen het idee had dat de rechter veelal in zijn of haar eentje de gehele zaak en oordeelsvorming deed, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is’, vertelt Eva Verdellen. ‘De samenwerking voegt veel toe aan het oordeelsvormingsproces als controlemechanisme op onpartijdigheid en zorgt voor een prettige werksfeer. Er was geen voelbare hiërarchie, maar een prettige sfeer waarbij overleg en feedback erg gewaardeerd werd.’
De toevoeging van werkcolleges en studiepunten aan het vak is de studenten goed bevallen: ‘Het is echt een pluspunt van de masterclass. De colleges van professionals bereiden je goed voor op ‘het echte werk’ in de rechtbank’, zegt Quinten. ‘Omdat de lessen zo divers zijn, krijg je in een korte periode met een breed scala aan kernpunten van het recht te maken.’ Eva vult aan: ‘Het geeft houvast aangezien er tijdens de praktijkperiode veel gebeurt en je veel nieuwe indrukken krijgt, waardoor het niet alleen meer behapbaar wordt, maar ook erg interessant, omdat je op een verdiepend niveau kijkt en vragen kunt stellen.’
Waardevolle samenwerking
‘Het was een geweldige ervaring. Het is uniek dat een universiteit zo’n duurzame relatie heeft met een rechtbank’, vertelt Quinten. ‘Ik zou het absoluut aanraden aan andere studenten. Het vuur wordt aan je schenen gelegd tijdens de praktijkperiode, maar omdat je slechts een student bent, zijn de verwachtingen niet torenhoog. Dit is echt dé manier om in korte tijd alles over de rechtbank te leren kennen.’ Eva: ‘Het is intensief, maar meer dan de moeite waard.’
Decaan van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid Suzan Stoter sloot de bijeenkomst af: ‘Wij koesteren de band met de rechtbank Den Haag al ruim twintig jaar en hopen deze samenwerking nog lang voort te zetten. Het is fantastisch dat de rechtbank onze studenten met zulke open armen heeft ontvangen en hen heeft toegelaten tot de kern van het recht.’
Volgens Stoter is het een groot pluspunt dat de studenten tijdens hun studie al praktijkervaring op kunnen doen. ‘Ik ben onder de indruk van de opgedane kennis en ben dankbaar voor de bedenkers en vormgevers van dit vak. Ik ben stiekem een beetje jaloers dat ik deze kans niet heb gehad toen ik zelf student was.’
Het vak ‘Masterclass rechtbank Den Haag’ staat open voor derdejaars bachelorstudenten en masterstudenten van de juridische opleidingen. De Rechtbank Den Haag en de Faculteit der Rechtsgeleerdheid organiseren deze masterclass ieder jaar. Ben je ook geïnteresseerd? In het najaar van 2025 kun je weer solliciteren. Houd de website goed in de gaten!