Fricties aan de randen van trias politica
beeld: Piotr Makowski via Unsplash
Reijer Passchier, universitair docent Staatsrecht en hoogleraar Digitalisering en de democratische rechtsstaat aan de Open Universiteit, nam onlangs deel aan een debat in De Balie over de rol van de rechter in maatschappelijke en politieke kwesties.
Een duidelijke taakverdeling tussen de drie verschillende machten (wetgevende, uitvoerende en rechterlijke) is noodzakelijk voor een goed functionerende rechtsstaat. De spanning tussen politiek en rechtspraak is de afgelopen jaren gegroeid, mede door de toename van rechtszaken tegen de overheid, zoals stikstofbeleid en asielbeleid. De Urgenda-uitspraak uit 2019 is een exemplarisch voorbeeld hoe juridische en politieke verantwoordelijkheden elkaar kunnen raken.
Het is de taak van de rechter om te controleren of de overheid haar eigen wetten en internationale verdragen naleeft. In de Urgenda zaak, oordeelde de rechter dat de overheid te kort was geschoten en de burgers onvoldoende bescherming bood tegen klimaatverandering, wat in strijd is met de mensenrechten. Is het juist dat de rechter de overheid dwingt om strengere
klimaatmaatregelen te nemen, terwijl de politiek de koers bepaalt? Of zat de rechter op de stoel van de politicus Hoe kunnen we ervoor zorgen dat rechters geen politieke beslissingen nemen of dat de politiek zich te veel met de rechtsgang bemoeit? Allemaal vragen die ter tafel kwamen tijdens het debat.
Meer weten?
Bekijk het volledige debat via YouTube