Emma de Vries schrijft annotatie voor EHRC-updates
Emma de Vries, promovenda bij de afdeling Europees recht van de Universiteit Leiden, schreef voor EHRC-updates een annotatie bij de uitspraak van het EHRM in de zaak Suprun e.a. t. Rusland (18 juni 2024, zaaknummer 58029/12).
De zaak betreft verschillende verzoeken om informatie, gedaan aan de Russische geheime dienst (FSB), alwaar de archieven van diens voorganger (KGB) bewaard worden. De verschillende informatieverzoeken zien grosso modo allemaal op het achterhalen van historische informatie teneinde grove mensenrechtenschendingen uit de Sovjettijd beter in beeld te krijgen, dan wel nieuw licht te doen schijnen op het lot van historische figuren, zoals van Raoul Wallenberg, die gedurende de Tweede Wereldoorlog zo’n 30.0000-100.000 Hongaarse joden zou hebben gered. Stuk voor stuk krijgen de individuele klagers nul op het rekest van de FSB en de nationale gerechtelijke autoriteiten, waarbij telkens een beroep gedaan wordt op de bescherming van de identiteit van de personen wiens identiteit uit de verzochte informatie te herleiden is, dan wel van hun nabestaanden.
De Russische gerechtelijke autoriteiten gaan in de nationale procedure telkens alleen na of het Russische recht is nageleefd, zonder daarbij afdoende oog te hebben voor het belang van geschiedschrijving en historisch onderzoek en zonder een eerlijke afweging te maken tussen het belang bij toegang tot informatie en bescherming van de persoonlijke levenssfeer van specifieke personen. Het EHRM oordeelt dat er ongerechtvaardigd inbreuk is gemaakt op artikel 10 EVRM.
De hoedanigheid van de klagers – voor een groot deel (academische) onderzoekers, dan wel andere actoren met een rol als publieke waakhond – is daarbij van groot belang. Omdat het Hof in de uitspraak hamert op het belang bij toegang tot informatie voor historische onderzoekers, is deze zaak niet alleen van belang voor artikel 10 EVRM en toegang tot informatie in algemene zin, maar ook zeker voor de bescherming van een tamelijk ondergesneeuwd recht in dit kader: de academische vrijheid. De bescherming van academische vrijheid onder het EVRM steunt op een opstelsom van verschillende uitspraken van het EHRM waarin de academische vrijheid (impliciet) aan de orde is; in de noot wordt bepleit dat Suprun e.a. t. Rusland aan die opstelsom kan worden toegevoegd.
De noot kan hier worden gelezen. Login vereist.
Een eerdere noot van de hand van Emma de Vries ging over Hurbain t. België, hier te lezen. Login vereist.