Van idee naar impact: zo maak je innovaties bruikbaar
beeld: Pixabay
Innovaties zijn pas echt succesvol als mensen ze gebruiken. Promovendus Max van Haastrecht ontwikkelde een app voor cybersecurity in het MKB en ontdekte hoe belangrijk het is om technologie af te stemmen op de praktijk.
Wat is beter: een toepassing die perfect werkt, of een die minder precies is maar wel wordt gebruikt? Voor Van Haastrecht is het duidelijk: het gaat om bruikbaarheid. Binnen het Europese GEIGER-project ontwikkelde hij een app om kleine bedrijven inzicht te geven in hun cybersecurity. ‘Hoewel deze bedrijven vaak weinig aandacht besteden aan cybersecurity, kan de impact van een aanval enorm zijn: van gestolen data tot financieel verlies.’
Met zijn achtergrond in econometrie richtte Van Haastrecht zich vooral op de algoritmes achter de app. ‘We hebben een systeem ontwikkeld dat de technische infrastructuur van een bedrijf, zoals apparaten en gebruikspatronen, combineert met kennis en vaardigheden van medewerkers. Zo ontstond een begrijpelijk en accuraat risico-overzicht dat bedrijven direct konden gebruiken.’
De echte wereld is rommelig: neem dat mee in je onderzoek
Een belangrijk deel van zijn onderzoek draaide om validatie: het testen van het ontwerp van de app in de praktijk. ‘Het gaat er niet alleen om of een ontwerp technisch werkt, maar ook of gebruikers er echt iets mee kunnen,’ legt Van Haastrecht uit. Het proces vraagt om een balans tussen technische tests en gesprekken met gebruikers. ‘Door te luisteren naar hun ervaringen konden we ons ontwerp verder verbeteren.’
‘Het gaat er niet alleen om of een ontwerp technisch werkt, maar ook of gebruikers er echt iets mee kunnen’
Het samenwerken met verschillende partijen bleek uitdagend, maar ook enorm waardevol. ‘Wetenschap in een gecontroleerde omgeving is belangrijk, maar de echte wereld is rommelig. Die complexiteit leverde ons inzichten op die anders niet mogelijk waren.’
Naast cybersecurity zijn inzichten ook bruikbaar voor Cito
Hoewel Van Haastrechts onderzoek zich richtte op cybersecurity, zijn de inzichten over validatie breder toepasbaar. ‘Bij Cito werk ik nu aan de kwaliteit van schoolexamens. Een toets moet inhoudelijk goed zijn, maar ook praktisch bruikbaar voor docenten. Net als bij de app draait het om een combinatie van technische validatie en feedback van gebruikers. Die balans is cruciaal.’
‘Een goede oplossing gaat niet alleen over wat werkt, maar ook over wat mensen begrijpen en accepteren.’ Je moet nadenken over de criteria waaraan je een oplossing toetst en daar transparant over zijn, zo zegt Van Haastrecht. ‘Het liefst doe je dat in gesprek met de mensen die door de keuzes worden geraakt. Zo voorkom je dat je criteria mist die belangrijk zijn.’
‘Gesprekken kosten tijd, maar leveren nog meer op’
Het belang van communicatie en samenwerking was daarnaast ook een persoonlijke les voor Van Haastrecht. Dit leerde hij ook tijdens zijn twee jaar in de Universiteitsraad. ‘Ga in gesprek met elkaar. Vaak spreken mensen van verschillende faculteiten elkaar nauwelijks. Dat gebrek aan verbinding kan leiden tot misverstanden, simpelweg omdat er niet met de juiste mensen is gesproken. In de raad merkte ik dat het tijd kost om die gesprekken te voeren, maar dat het je uiteindelijk tijd oplevert.’
Promotie
Max van Haastrecht verdedigde zijn proefschrift getiteld Transdisciplinary perspectives on validity: bridging the gap between design and implementation for technology-enhanced learning systems op 24 januari 2025 in het Academiegebouw. Hij ontving zijn doctoraat cum laude. Zijn promotor was hoogleraar Marco Spruit.
Foto: Evert Doorn