Docent en honoursstudent: samen op onderzoek uit
beeld: Buro JP
Geen tentamens maken, maar écht onderzoek doen met een docent – dat is het idee van het vak ‘Onderzoeksassistent’ van het Honours College Law. Een student en docent vertellen over hun samenwerking: ‘Vrijer en persoonlijker dan ik gewend ben.’
Toen Lars Meijer en Rens Pieterse zich via Honours College Law voor het vak Onderzoeksassistent opgaven, wisten ze allebei eigenlijk niet zo goed waar ze aan begonnen. Als student maakte Lars voor het eerst kennis met belastingrechtelijk onderzoek: ‘Ik heb een andere tijdsgeest leren kennen.’ Tegelijk ontdekte Rens hoe het is om als docent intensief met een student samen te werken.
Een half jaar later vertellen ze in het Kamerlingh Onnes Gebouw enthousiast over hun samenwerking en hun onderzoek, dat zich richtte op voormalig politicus en fiscalist Ad Nooteboom (1928-2023). Naar aanleiding van hun onderzoek verschijnt binnenkort bij uitgever Boom een biografische schets over de belastingkundige.
Belastingrecht, wat houdt dat precies in?
Rens: ‘Dat is al het recht dat over belastingen gaat. We kijken bijvoorbeeld naar de hoogte, de inning, heffingen en alles wat daarbij komt kijken. Hoe worden aanslagen opgelegd? Waar moet de inspecteur zich aan houden?’
Lars: ‘Ja, het draait om regels. Het is een raakvlak tussen recht en economie, wat ik leuk vind. En het is maatschappelijk relevant.’
Rens: ‘Dat klopt. Want door te bepalen hoe je belasting heft en lasten verdeelt, bepaal je hoe de samenleving eruitziet. Er zit een maatschappijvisie achter belastingheffing.’
Wat maakte Ad Nooteboom in die zin interessant voor onderzoek?
Rens: ‘Naast belastingadviseur is hij in de jaren ’70 ook staatssecretaris van Financiën geweest. Zijn CDA-achtige waarden zie je terug in zijn werk. De staat moest een beetje op afstand blijven en het individu genoeg ruimte geven om zich te ontplooien. Tegelijkertijd volgde hij de letter van de wet: hij lette heel precies op wat wel en niet kon.’
Lars: ‘Daarbij ging hij bizarre constructies tegen. Zo kon je ooit een enorme belastingaftrek krijgen door een stukje woestijn in Amerika te kopen, waardoor je door een investering van 100.000 gulden maar liefst 200.000 gulden minder belasting hoefde te betalen. Over de aanpak van dat soort constructies vonden we veel terug.’
Hoe zag het onderzoek eruit?
Lars: ‘Ik heb veel vakliteratuur doorzocht en verwerkt. Daarvoor zat ik dan in de bibliotheek, want maar weinig stukken uit die tijd zijn digitaal beschikbaar. Ook ben ik alle relevante kamerstukken doorgegaan en notuleerde ik alles wat ik vond. Dat was nieuw voor mij. Achteraf besprak ik steeds met Rens wat interessant was.’
Rens: ‘Dan keken we hoe het ging en hoe we verder wilden. Als hij wat leuks tegenkwam begonnen we een vervolgonderzoekje. Zo kon ik het ook meenemen wanneer ik betrokkenen interviewde. Op die manier hebben we samen een soort minibiografie over Nooteboom gemaakt. Die verschijnt binnenkort.’
Hoe kijken jullie terug op jullie samenwerking?
Lars: ‘Ik vond het erg leerzaam. Ik heb echt iets anders gedaan dan ik verder bij mijn studie doe. Het was een stuk vrijer en persoonlijker dan ik gewend ben. En ik vond het leuk om te zien hoe anders belastingen en politiek in de jaren ’70 in elkaar zaten.’
Rens: ‘Ik ben ook heel positief. Het was echt geweldig dat Lars in al die bronnen dook, want zelf had ik onvoldoende tijd om dat allemaal zo grondig uit te zoeken.’
Zouden jullie dit vak aan andere studenten of docenten aanraden?
Rens: ‘Absoluut. Ik denk dat hier steeds meer vraag naar zal zijn, naarmate mensen het ontdekken. Volgens mij ben ik de eerste van mijn afdeling die dit heeft gedaan. Dat verbaast me echt. Het is niet alleen handig, maar ook leuk.’
Lars: ‘Je kunt zo op een veilige manier ervaren wat onderzoek inhoudt, zonder gelijk in het diepe te hoeven duiken. Je leert er wel veel van, want je doet echt iets nieuws. Zelf ben ik hierdoor ook in een speciaal scriptie-traject gekomen, waardoor ik meer vrijheid krijg bij mijn eigen scriptieonderzoek. Dat is ook een voordeel.’
Over dit vak
Het vak Onderzoeksassistent is vak voor derdejaars studenten van het Honours College Law. Zij kunnen zich twee keer per jaar inschrijven voor een onderzoeksproject van een docent aan de faculteit. Zo ervaren zij hoe onderzoek in de praktijk in zijn werk gaat. Tegelijk krijgt de docent ondersteuning en een frisse blik bij het onderzoek.
Ben je docent en ben je nieuwsgierig naar de mogelijkheden om samen te werken met het HC Law? Neem contact op via honours@law.leidenuniv.nl.
Ben je student en wil je weten wat het Honours College voor jou kan betekenen? Neem een kijkje op onze website!