Hoe wetenschappelijke inzichten de interactie tussen overheid en burgers kunnen verbeteren
De relatie tussen overheid en burger staat onder druk: overheidsstructuren en procedures sluiten niet aan bij de verwachtingen en het gedrag van burgers. Hoe verbeteren we dit contact en hoe versterken we de uitvoeringscapaciteit van de overheid? Het Instituut Bestuurskunde en het Kenniscentrum voor Psychologie en Economisch Gedrag bieden een interdisciplinaire opleiding aan die deze vraag onderzoekt. Dr. Joris van der Voet en Dr. Nadine Raaphorst van het Instituut Bestuurskunde, samen met Dr. Anouk van der Weiden van het Kenniscentrum voor Psychologie teen Economisch Gedrag (KCPEG), bespreken de uitdagingen en oplossingen.
Uitdagingen in de interactie tussen overheid en burgers
Dr. Van der Voet legt uit dat burgers vaak negatieve denkbeelden hebben over publieke dienstverlening, zoals inefficiëntie en bureaucratie, nog voordat de daadwerkelijke interactie plaatsvindt. Dit zorgt ervoor dat interacties met de overheid als belastend worden ervaren, vooral omdat procedures vaak onduidelijk en stressvol zijn. Regels en procedures maken de interactie moeilijker, terwijl het aanpassen ervan niet altijd mogelijk of wenselijk is vanwege de noodzaak van gelijke behandeling en voorspelbaarheid.
'Zelfs voordat de interactie plaatsvindt associeert men publieke dienstverlening vaak met negatieve denkbeelden'
Richting een mensgerichte aanpak
De effectiviteit van overheidsbeleid hangt sterk af van het gedrag van burgers, wat een psychologisch aspect toevoegt aan de interactie. Dr. Van der Weijden benadrukt dat overheidsstructuren vaak niet aansluiten bij de verwachtingen en capaciteiten van mensen. Burgers hebben verschillende denk- en handelingsvermogens, en stressvolle situaties zoals geboorte, scheiding, overlijden of verhuizing beperken hun denk- en doenvermogen. Publieke professionals moeten deze weerstand begrijpen en effectief beheren om hun werk succesvol uit te voeren.
'Het begrijpen en omgaan met die weerstand van burgers is cruciaal voor publieke professionals om hun werk succesvol te kunnen uitvoeren'
Dilemma’s en waardeconflicten bij de publieke professional
Dr. Raaphorst wijst erop dat ook publieke professionals met beperkingen kampen. Ze moeten informatie verwerken en communiceren binnen de context van morele dilemma's en waardenconflicten. Dit kan leiden tot lastige vragen zoals: hoe kan ik maatwerk leveren en tegelijk alle burgers gelijk behandelen? Haar onderzoek toont aan dat publieke professionals vaak moeten balanceren tussen verschillende waarden en verwachtingen.
Over de interdisciplinaire opleiding ‘Gedragsinzichten voor publieke professionals’
De opleiding, ontwikkeld door het Kenniscentrum voor Psychologie en Economisch Gedrag en het Instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden, integreert gedragsinzichten met beleidscontext en publieke dienstverlening. De opleiding richt zich op het verbeteren van de interactie tussen overheid en burger door gedragsinzichten, weerstand, de ervaringen en verwachtingen van burgers en het perspectief van uitvoerend ambtenaren te combineren. De vierdaagse training start in oktober en behandelt thema's zoals:
- Fundamentele inzichten in menselijk gedrag
- Omgaan met weerstand
- Interacties tussen overheid en burger vanuit het perspectief van de burger
- Gedrag van publieke professionals en hun besluitvorming
Dr. Van der Voet benadrukt dat de interdisciplinaire aanpak van deze opleiding moet zorgen voor een betere aansluiting van beleidsimplementatie en dienstverlening op menselijk gedrag. Ben jij een publieke professional, beleidsmaker, manager, of uitvoerend ambtenaar en wil je de interactie met burgers verbeteren? Dan is deze opleiding wellicht perfect voor jouw leervraag en ontwikkelingsdoelen!