Hoe betrek je de burger bij klimaatbeleid? Ontdek deze nieuwe leergang
Verder kijken dan de gevaren en vooral naar oplossingen zoeken. Klimaatverandering is het onderwerp van de nieuwe leergang van het Centre for Professional Learning. Hierin staat een belangrijke vraag centraal: hoe betrek je als lokale overheid de burger bij klimaatbeleid? Een kort interview met programmaleider Fauke Deceuninck.
Internationaal wordt er gesproken over ‘gevaarlijke klimaatverandering’. Hoe zie jij dit?
‘Als je kijkt naar regio’s die momenteel bezwijken onder hitterecords en die te kampen hebben met extreme weerfenomenen, kan je niet ontkennen dat klimaatverandering nu al gevaren met zich meebrengt. In de toekomst kan klimaatverandering ook hier een gevaar vormen en impact hebben op onder meer de voedselvoorziening en ecosystemen. Wat we in de leergang willen doen is het in kaart brengen van de lokale gevolgen van klimaatverandering en kijken naar maatregelen die steden, gemeenten en provincies kunnen nemen.'
'Wij zullen onderzoeken hoe lokaal beleid doeltreffend kan zijn en hoe je er een positief en inclusief verhaal van kan maken als provincie, stad of gemeente, met zicht op een mooie toekomst. Klimaatbeleid heeft veel impact, dus dan kun je burgers – die weinig grip op het onderwerp lijken te hebben - beter op voorhand actief betrekken.’
Hoe ga je dat doen in de leergang?
‘Wij plaatsen klimaatverandering in meerdere perspectieven: we bekijken het vanuit internationaal en Europees oogpunt, welk beleid en afspraken worden er daar gemaakt? We gaan door tot op het niveau van de gemeente; dit lokale niveau staat het dichtst bij ons als burger. Het is heel interessant om te kijken naar lokale overheden, de internationale afspraken worden namelijk grotendeels door de gemeenten uitgevoerd. Dat gaat van meer groen in de stad tot plannen om de watervoorziening op peil te houden.’
Het gaat om 4 dagen met elke dag een ander thema:
- De (natuur)wetenschappelijke kant: ‘Wat is klimaatverandering nou eigenlijk?. Wat zijn broeikasgassen? Wat gebeurt er met CO2 in de atmosfeer? En wat zijn de gevolgen? Als je dat allemaal weet, kun je het ook beter uitleggen aan burgers.’
- De politieke en sociale kant: ‘Maatschappelijk kijken naar klimaatverandering en de impact op de samenleving. Er zijn voor- en tegenstanders van klimaatbeleid: hoe ga je daarmee om?’
- Klimaatbeleid: ‘Klimaatbeleid speelt op meerdere niveaus: internationaal, Europees, landelijk. Met welke beleidsvraagstukken heb je op lokaal niveau te maken? Hoe betrek je burgers bij beleidsvorming? Praktisch: hoe zet je een burgerberaad op?’
- Transformatief beleid: ‘Hoe doe je aan verandermanagement? Wat zorgt ervoor dat mensen makkelijker hun gedrag aanpassen? We kijken onder meer naar het psychologische aspect en naar strategieën om stakeholders te betrekken.’
Online tool: test zelf de impact van klimaatmaatregelen
In de leergang zal gewerkt worden met de simulator En-ROADS. Dat is een online tool die wereldwijd gebruikt wordt door klimaatwetenschappers, beleidsmakers en docenten om de impact van klimaatmaatregelen te testen. De simulator zal in de leergang gebruikt worden om de risico’s van klimaatopwarming in kaart te brengen en lokale vraagstukken rond klimaatbeleid op te lossen.
Wat is het effect bijvoorbeeld van bomen te planten op een bepaalde plek? Of werkt het isoleren van woningen beter? Je ziet hoe de situatie voor een bepaalde gemeente eruitziet in 2050 en dus direct welke klimaatmaatregelen werken en niet. Zo krijgen beleidsmakers meer inzicht in concrete dilemma’s en uitdagingen op vlak van klimaatbeleid. De deelnemers kunnen deze tool introduceren in hun gemeente.
Wat is zo bijzonder aan deze leergang?
‘Het is een leergang op academisch niveau met veel experts die een bijdrage leveren, zoals docenten Joeri Reinders en Gerrit Schaafsma die verbonden zijn aan het Leiden University College. Over klimaatverandering is veel en interessant onderzoek gedaan, maar het is voor beleidsmedewerkers lastig om de vaak lange rapporten door te ploegen en alles op een rijtje te krijgen. In deze leergang wordt recent wetenschappelijk onderzoek op een heldere manier gepresenteerd en praktisch toegepast op de lokale context.'
‘De deelnemers werken samen met de docenten aan een stappenplan voor hoe je het best tot lokaal klimaatbeleid komt. Hoe betrek je burgers, hoe zet je een burgerberaad op, hoe zet je in op gedragsverandering? Met simulaties onderzoeken we welke impact klimaatmaatregelen hebben in provincie, gemeente of waterschap. Verschillende spelelementen in de leergang, zoals een klimaatcasino, zorgen voor een discussie over klimaatbeleid tussen de deelnemers. Deelnemers doen echt aan maatwerk toegepast op hun eigen werkveld.’
Waar kijk je naar uit als programmaleider?
‘Ik kijk uit naar hopelijk een mix van deelnemers afkomstig uit verschillende regio’s die met verschillende klimaatuitdagingen te maken hebben. Deelnemers moeten niet per se specifiek rond klimaatverandering werken, maar houden zich bijvoorbeeld bezig met duurzame mobiliteit of stadsontwikkeling. Het is altijd heel interessant om input van de deelnemers te krijgen. Het is ook echt de bedoeling dat de deelnemers kennis met elkaar uitwisselen en zo bijdragen aan elkaars leerervaring.’