Het milieu als slachtoffer en aanstichter van gewapend conflict
Van 19 tot 21 juni vindt de ‘Third International Conference on Environmental Peacebuilding’ plaats in Wijnhaven Den Haag. Tijdens deze conferentie zullen ruim 400 deelnemers van over de hele wereld meepraten over de verbanden tussen het milieu en gewapende conflicten.
Milieu is het zwijgend slachtoffer van conflict
Het onderwerp ‘environmental peacebuilding’ is een interdisciplinair onderwerp dat veel van de Leidse onderzoeksthema’s aangaat; zoals conflict studies, sociale geografie, antropologie, rechten en milieuwetenschap.
Maar wat maakt de conferentie specifiek belangrijk en actueel? Daniëlla Dam-de Jong, Hoogleraar Internationaal recht inzake duurzame ontwikkeling en medeorganisator van de conferentie, legt het uit:
‘Het milieu wordt vaak een zwijgend slachtoffer van gewapend conflict genoemd. Als je inderdaad kijkt naar de oorlogen in bijvoorbeeld Oekraïne en Gaza, dan zie je enorme schade aan het milieu. Het bombarderen van de Kachovkadam in Oekraine vorig jaar heeft bijvoorbeeld geleid tot grote overstromingen die kwetsbare natuur hebben verwoest, maar ook zijn er allerlei giftige stoffen in het water beland die grote gevolgen hebben voor het milieu en de gezondheid van mensen. In Gaza is er bij de talloze bombardementen waterinfrastructuur beschadigd, waardoor drinkwater is vervuild.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van schade die conflict veroorzaakt aan het milieu. Deze schade heeft vaak langdurige gevolgen en heeft een negatief effect op wederopbouw na een gewapend conflict. Daarom is het belangrijk om schade zoveel mogelijk te voorkomen en te verminderen.
De natuur als aandachtspunt in conflictpreventie
Het milieu is niet alleen een slachtoffer; het kan ook de oorzaak van een conflict zijn. Met klimaatverandering zal milieu steeds vaker een rol spelen in het aanwakkeren van conflicten. Dam-de Jong: ‘Water en landbouwgrond worden steeds schaarser en daardoor kunnen zij spanningen tussen bevolkingsgroepen versterken. Het milieu is daarom een belangrijk aandachtspunt voor conflictpreventie.’
Om ervoor te zorgen dat deze situaties worden voorkomen is samenwerking en discussie nodig: ‘Samenwerking tussen groepen of staten, bijvoorbeeld ten aanzien van een gedeelde rivier, kan juist een goed aanknopingspunt zijn om vrede te bevorderen. Environmental peacebuilding houdt zich bezig met het bestuderen van deze relaties. Het congres brengt wetenschappers en mensen uit de praktijk samen om inzichten te delen en best practices te ontwikkelen, zodat die kunnen worden ingezet in conflictpreventie en wederopbouw.’
Programma
Het programma van de conferentie draait om vijf thema’s en hun relatie tot environmental peacebuilding:
- Klimaatverandering
- Water
- Vrede, rechtvaardigheid en aansprakelijkheid
- Natuurlijke hulpbronnen en natuurbehoud
- Data en digitale technologieën
Het programma bestaat uit zowel plenaire sessies met bijzondere sprekers als parallelsessies. Lees ook meer informatie over de thema’s en meer informatie over het programma.
Keynotesprekers:
Op het programma staan drie keynotesprekers die ieder vanuit hun expertise zullen spreken binnen het onderwerp van environmental peacebuilding:
- Odette Melono: plaatsvervangend algemeen directeur van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens. Melono zal spreken over het werk van de OPCW inzake chemische ontwapening.
- Sherri Goodman, senior partner van het Wilson Center en secretaris-generaal Internationale Militaire Raad voor Klimaat en Veiligheid. Goodman zal spreken over de relatie tussen klimaatverandering en veiligheid.
- Margot Wallström, medevoorzitter van de high-level werkgroep die zich buigt over de milieugevolgen van de oorlog in Oekraïne en voormalig Minister van Buitenlandse Zaken in Zweden. Wallström zal spreken over de consequenties van de oorlog in Oekraïne voor het milieu.
Foto door Emad El Byed via Unsplash.