De postkoloniale podcast: Het belang van Indonesische stemmen - met Judith E. Bosnak en Willem van der Molen
Nederlandstalige bronnen die een Indonesisch perspectief bevatten op het koloniale verleden zijn schaars. Dit houdt vooral verband met de taalpolitiek die de Nederlanders in Indië voerden. Anders dan de Britten in hun koloniën gaven de Nederlanders de inheemse bevolking in de negentiende eeuw vrijwel geen toegang tot westers onderwijs.
In De postkoloniale podcast gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in gesprek met prominente onderzoekers en schrijvers over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. In de veertiende aflevering zijn Judith E. Bosnak en Willem van der Molen te gast en staat het belang van Indonesische stemmen centraal.
Taalpolitiek
Het leren van de ‘taal van de overheerser’ was voorbehouden aan een kleine elite. Deze taalpolitiek is ook van invloed geweest op de literatuur. Het aantal Indonesiërs dat zich van het Nederlands bediende bleef beperkt. Rudy Kousbroek merkte op dat de Indonesische letterkunde in het Nederlands van geringe omvang is: ‘Een paar romans (hoeveel? vijf?), gedichten, memoires, brieven en wat essays, een magere oogst voor de bekende drie glorierijke eeuwen van Nederlandse kolonisatie. Genoeg voor een scriptie, maar te weinig voor een proefschrift.’
Indonesische bronnen
Gelukkig zijn er ook Indonesische bronnen beschikbaar die een ander licht kunnen werpen op het Nederlandse kolonialisme. Onderzoek hiernaar brengt echter problemen met zich mee, omdat veel uitgaven nog niet in vertaling beschikbaar zijn en Nederlandse historici doorgaans geen Indonesisch beheersen. Sommige bronnen zijn bovendien geschreven of gedrukt in het Javaans, wat maar weinigen kunnen lezen. Dergelijke praktische bezwaren belemmeren tot op heden het onderzoek naar Indonesische tegenperspectieven. Gelukkig zijn er specialisten die deze bronnen wel kunnen lezen.
Gasten
Judith E. Bosnak studeerde Talen & Culturen van Zuidoost-Azië en Oceanië en is universitair hoofddocent Indonesische Taal en Cultuur aan de Nationale Chengchi University in Taipei, Taiwan, en gastonderzoeker in Leiden. Haar huidige onderzoek in de Zuidoost-Aziëstudies richt zich vooral op Javaanstalige reisliteratuur. Met Frans Koot publiceerde ze in 2013 een vertaling van het negentiende-eeuwse reisverhaal van de Javaanse edelman Poerwolelono. In 2020 verscheen ook een Engelstalige editie van de tekst, uitgegeven door de Britse Hakluyt Society.
Willem van der Molen studeerde Javaanse taal- en letterkunde was jarenlang universitair docent bij de Opleiding Indonesisch van de Universiteit Leiden. Vanaf 2008 was hij verbonden aan het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, het KITLV, in Leiden. Sinds 2010 is hij buitengewoon hoogleraar Oud-Javaans aan de Universitas Indonesia in Depok Hij publiceerde veelvuldig over Javaanse literatuur en werkt aan een vertaling van Het leven van Ko Ho Sing, de in het Javaans geschreven biografie van een Chinese zakenman uit de negentiende eeuw in Nederlands-Indië.
De postkoloniale podcast
Het koloniale verleden van Nederland staat volop in de belangstelling. In 2020 was het vijfenzeventig jaar geleden dat Indonesië onafhankelijk werd; twee jaar later bood premier Rutte ‘diepe excuses’ aan voor het structureel geweld dat in de dekolonisatieoorlog was gebruikt. In De postkoloniale podcast komen prominente onderzoekers en schrijvers aan het woord en praten we over hun onderzoek/werk in relatie tot het koloniale verleden. Centraal staat de vraag in hoeverre het onderzoek naar (post)koloniale literatuur kan bijdragen aan de verwerking van het koloniale verleden.
Afleveringen
De afleveringen worden gepubliceerd op De postkoloniale podcast, het kanaal van Universitaire Bibliotheken Leiden. Dit is het tweede seizoen en er verschijnen weer zes nieuwe afleveringen. De nieuwste aflevering en de eerdere afleveringen kunnen nu worden beluisterd via de volgende kanalen:
• Soundcloud
• iTunes
• Spotify
• Castbox
NWO Vidi-project
De postkoloniale podcast is een initiatief van Rick Honings en Coen van ’t Veer. Beiden zijn redacteur van de in 2021 verschenen literatuurgeschiedenis De postkoloniale spiegel. De Nederlands-Indische letteren herlezen en van het wetenschappelijke tijdschrift Indische Letteren. De podcast komt voort uit het door Rick Honings geleide NWO Vidi-project Voicing the Colony. Travelers in the Dutch East Indies, 1800-1945.