KNAW Early Career Award voor Alisa van de Haar: ‘Ik wil migratie en meertaligheid positiever aanvliegen’
fotografie: Elif Kırankaya
Alisa van de Haar is een van de drie geesteswetenschappers die dit jaar een KNAW Early Career Award wint. De universitair docent Oudere Franse Letterkunde krijgt de prijs voor haar innovatieve onderzoek naar meertaligheid en migratie. ‘Het zou mooi zijn om hiermee een project met studenten op te zetten.’
Van de Haar had bijna gemist dat ze een prijs had gewonnen. Toen ze eind 2023 werd gebeld met het goede nieuws, nam ze de telefoon niet op. ‘Ik herkende het telefoonnummer niet’, lacht ze. ‘Het was een enorme verrassing toen ik de tweede keer hoorde dat ik had gewonnen. Ik vond het al een eer en erkenning dat ik door het LUCAS was voorgedragen, maar dat de KNAW je dan ook nog uitkiest, is natuurlijk helemaal mooi.’
Meertaligheid als meerwaarde
De KNAW Early Career Award is bedoeld voor jonge onderzoekers die zich onderscheiden door een innovatieve aanpak. Van de Haar krijgt de prijs voor haar onderzoek naar meertaligheid in de zestiende eeuw. ‘Als we nadenken over de geschiedenis vergeten we soms hoe meertalig ons verleden was’, vertelt ze. ‘Tegenwoordig wonen we in naties met nationale, gestandaardiseerde talen, maar in de vroegmoderne tijd werden er allerlei talen en dialecten door elkaar gesproken. Daar doe ik onderzoek naar, waarbij ik de laatste jaren steeds meer een koppeling ben gaan maken tussen migratie en meertaligheid.’
Als het aan Van de Haar ligt, mogen we namelijk wel wat genuanceerder naar de taalvaardigheid van migranten gaan kijken. ‘Het uitgangspunt is vaak dat taal een obstakel is bij migratie’, vertelt ze. ‘Migranten moeten zo snel mogelijk de lokale taal leren, want pas daarna kun je integreren en iets toevoegen aan de samenleving. Natuurlijk is dat belangrijk, maar er wordt vaak over het hoofd gezien dat migranten ook een taal met zich meebrengen die heel waardevol kan zijn. Bij de opleiding Franse taal en cultuur hebben we bijvoorbeeld een aantal studenten met een migratieachtergrond die van huis uit Frans spreken. Zij doen nu de opleiding tot docent Frans en helpen daarmee het docententekort op dat gebied op te lossen.’
Geld en kunst
De 15.000 euro die Van de Haar krijgt, wil ze dan ook het liefst uitgeven om de meerwaarde van meertaligheid te laten zien, al is ze er nog niet uit hoe ze dit precies vorm wil geven. ‘Aan de ene kant zou ik graag studenten meer betrekken bij mijn onderzoek, bijvoorbeeld door een soort uitgebreider Research Traineeship op te zetten. Aan de andere kant zou het mooi zijn om een meer op outreach gericht project op te zetten. Ik heb al eens contact gehad om met Stichting Vluchtelingenwerk om een alternatief Taalmaatjes-project met studenten te beginnen, waarbij niet alleen de migrant Nederlands leert, maar ook de student kennismaakt met een andere taal. Ik moet dus nog even goed nadenken wat ik precies wil doen.’
Wat Van de Haar gaat doen met het kunstwerk in de vorm van een schroef dat ook bij de award hoort, weet ze al wel. ‘Die krijgt thuis een heel mooi plekje in de boekenkast, waar hij niet verward kan worden met een echte schroef. We zijn namelijk net verhuisd en aan het klussen.’