Afscheidsrede hoogleraar immigratierecht Peter Rodrigues
Vrijdag 6 oktober gaf Peter Rodrigues zijn afscheidscollege getiteld ‘Ongelijkheidscompensatie in het vreemdelingenrecht’.
Sinds zijn benoeming als hoogleraar immigratierecht in 2009 heeft Rodrigues zich in zijn onderwijs en onderzoek ingezet voor de rechtsbescherming van vreemdelingen. In zijn oratie ‘De grenzen van het vreemdelingenrecht’ beargumenteerde Rodrigues in 2010 dat de grenzen van het vreemdelingenrecht niet meer nationaal worden bepaald en dat er daarom fundamentele vragen moeten worden gesteld. De vraag die Rodrigues behandelde was in hoeverre een onderscheid naar nationaliteit bij de inburgering van vreemdelingen in Nederland is toegestaan op basis van het internationale en Europese recht.
In zijn afscheidsrede ‘Ongelijkheidscompensatie in het vreemdelingenrecht’ komt Rodrigues terug op de grenzen die het recht stelt aan de bevoegdheid van de staat om migratie te reguleren. Hierbij bestaat er volgens Rodrigues een ongelijke machtsverhouding tussen de vreemdeling die in aanmerking wil komen voor toelating en verblijf en de staat die hier een besluit over moet nemen. In zijn rede wijst Rodrigues op ongelijkheidscompensatie als een manier om eerlijker om te gaan met deze ongelijke machtsverhouding. Er zijn in verschillende rechtsgebieden tal van voorbeelden van ongelijkheidscompensatie, zoals de consumentenboycot in het consumentenrecht. Maar juist binnen het vreemdelingenrecht hebben vreemdelingen nauwelijks de mogelijkheid om te contesteren. Rodrigues roept op tot het bereiken van een gelijkere machtsverhouding tussen vreemdeling en overheid door het voorkomen van bewijsnood, uitzichtloosheid en rechteloosheid.
Peter Rodrigues is in 2009 benoemd tot hoogleraar immigratierecht aan de Universiteit Leiden. In 1985 voltooide Rodrigues zijn rechtenstudie aan de Universiteit Utrecht en werd vervolgens toegevoegd onderzoeker bij het Molengraaff Instituut voor Privaatrecht (Universiteit Utrecht). Hij trad in 1988 als juridisch onderzoeker in dienst van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Konsumenten Aangelegenheden (SWOKA). Daarna was hij van 1991 tot 1995 werkzaam voor het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie (LBR). Van april 1995 tot september 2000 was hij commissielid bij de Commissie Gelijke Behandeling. Rodrigues bleef tevens verbonden aan het Molengraaff Instituut waar hij in 1997 promoveerde op het onderzoek ‘Anders niets? Discriminatie op grond van ras en nationaliteit bij consumententransacties.' Na zijn promotie was hij tot 2000 als post-doc verbonden aan het Nederlands Instituut voor Sociaal en Economisch Recht (NISER) in Utrecht. Van 2001 tot 2010 was hij hoofd van de afdeling Onderzoek en Documentatie bij de Anne Frank Stichting (Amsterdam). Rodrigues heeft veelvuldig gepubliceerd over migratie, staatloosheid, discriminatie op grond van ras en nationaliteit, gelijke behandeling en collectieve acties van belangenorganisaties. In september 2009 trad Rodrigues aan als hoogleraar Immigratierecht bij het Instituut Immigratierecht in Leiden, wat in 2020 is opgegaan in het Europa Instituut.
De volledige afscheidsrede van Peter Rodrigues is hier te raadplegen.