‘Leiden en de universiteit kunnen veel van elkaar leren’
fotografie: Anna Loh
Het verhaal van 3 oktober moet je steeds weer op een nieuwe manier vertellen, vindt Ariadne Schmidt. De bijzonder hoogleraar stadscultuur gaat samen met studenten aan de slag om meer mensen bij de geschiedenis van de dag te betrekken. ‘Ik ben te veel historicus om te zeggen: we kunnen het ook alleen kermis laten zijn.’
In de vijf jaar die Schmidt haar leerstoel nu bekleedt, was ze veel tussen de Leidenaren te vinden. ‘Ik vind het ongelooflijk inspirerend om aan publieksgeschiedenis te doen. We hebben al een prachtige universiteit waar wetenschappelijk historisch onderzoek wordt gedaan. Als je daar dan ook nog eens mensen van buiten de academische gemeenschap bij betrekt, opent dat zoveel nieuwe perspectieven.’
Samenwerking tussen stad en universiteit
Schmidt probeerde daarom de afgelopen jaren de samenwerking tussen de universiteit en verschillende Leidse kennisinstellingen te intensiveren. Zo betrok ze samen met universitair hoofddocent Alicia Schrikker de bewoners van de Transvaalwijk bij een onderzoek naar de geschiedenis van deze buurt en ging ze samen met studenten in gesprek met Leidse Keti Koti-organisator Jacintha Groen en Miquela Neyda van Mapping Slavery Leiden. ‘Wanneer ik in colleges discussieer met studenten, blijven gesprekken soms academisch en theoretisch. Door deze vrouwen te laten vertellen, wordt het vak veel levendiger. Dat gaat ook op als je daadwerkelijk de stad in gaat. Transvaal kan misschien een gekkig wijkje lijken, met die spoorweg er dwars doorheen, maar als je meer weet over de achtergrond, roepen mensen ineens: ‘Dus ik woon in een monument!’
De komende jaren gaat Schmidt verder onderzoek doen naar het slavernijverleden van de universiteit en Leiden als stad. ‘Door de geschiedenis van de stad en de universiteit parallel aan elkaar te gaan onderzoeken, ontstaat er al kruisbestuiving, maar ik ben ervan overtuigd dat we nog verder komen door ook gesprekken met bewoners te voeren. Het is zo evident dat deze geschiedenis nog doorwerkt in het heden.’
Wat zit er achter 3 oktober?
Een ander historisch onderwerp dat in Leiden altijd actueel is, is het Leidens ontzet. Ook daar wil Schmidt mee aan de slag. ‘We werken mee aan het project Sporen van 3 Oktober van journalist en schrijver Ruurd Kok om het verhaal van Leiden op een nieuwe manier te gaan vertellen. Twee studenten van geschiedenis en twee van archeologie gaan onderzoek doen, dus het is ook nog eens interdisciplinair.’
Uiteindelijk is het de bedoeling om rond het 450-jarig jubileum van 3 oktober meer Leidenaren kennis te laten maken met het verhaal hierachter, bijvoorbeeld met podcasts of video’s. ‘We houden al veel lezingen, maar daar komt niet iedereen naar luisteren. Dan kun je zeggen: laat 3 oktober alleen maar kermis zijn, maar dan ben ik te veel een historicus voor. Als je hier door de historische stad fietst en je weet wat er is gebeurd, dan gaat alles veel meer leven. Je gaat de samenleving beter begrijpen. Daar wil ik me graag voor blijven inzetten.’
Ariadne Schmidt bekleedt de Magdalena Moons-leerstoel, die wordt gefinancierd door Stichting leerstoel Magdalena Moons.