60 jaar CML Rev: een terugblik op de conferentie van 9 juni
Ter gelegenheid van het 60-jarige bestaan van de Common Market Law Review (CML Rev), vond op 9 juni 2023 een conferentie plaats met als overkoepelend thema: ‘'Membership of the European Union: Implications, Challenges, Boundaries'. Op deze zonovergoten vrijdag kwamen in het Telders auditorium van het Leidse Academiegebouw EU-rechtsgeleerden samen, vanuit alle hoeken van Europa, om te reflecteren op het lidmaatschap van de Europese Unie.
De conferentie was ingedeeld in vier verschillende sessies die allen in het teken stonden van een ander aspect van het EU-lidmaatschap. De sessies werden elk ingeleid door verscheidene presentaties, waarna levendige discussies volgden. Na een warm welkomstwoord van Professor Stefaan van den Bogaert, vice-decaan van de Leidse rechtenfaculteit, en een keynote van Professor Marise Cremona (European University Institute) over het EU-lidmaatschap in algemene termen, kon de eerste sessie over 'Core values of EU Membership, national identity and jusiticiability’ aanvangen. In dat kader reflecteerden Dr Ruth Weber (Humboldt Universiteit Berlijn) en Dr Vestert Borger (Europa Instituut, Universiteit Leiden) op het democratieprincipe dat opgenomen is in artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en op het solidariteitsprincipe dat de lidstaten van de Unie aan elkaar bindt. Deze reflectie werd gevolgd door een gedachtenprikkelend panel, geleid door Ben Smulders (werkzaam voor de Europese Commissie), dat discussieerde over verschillende interpretaties van de reikwijdte van de EU-basisprincipes, zoals de eerdergenoemde democratie en solidariteit.
Na een korte koffiepauze, stond de tweede sessie over ‘'Member States and obligations' op het programma. Het panel dat tijdens deze sessie aan het woord was, bestond uit Professor Paul Dermine (Vrije Universiteit van Brussel), Professor Sara Iglesias Sanchez (Complutense Universiteit Madrid) en Dr Eleni Frantziou (Durham Law School), voorgezeten door Professor Niamh Nic Shuibhne (Universiteit van Edinburgh). De verschillende implicaties van EU-lidmaatschap werden uitgelicht, waaronder het steeds breder gedragen idee van bestuur middels financiering, de constitutionele status van lidstaten in de interpretaties van het Hof van Justitie en de vage grenzen die door artikel 51 van het EU Handvest worden gesteld aan de rechtsmacht van het Hof. Het panel concludeerde met een discussie over de verplichtingen die op lidstaten rusten uit hoofde van hun lidmaatschap van de EU.
Gedurende de derde sessie werden de ‘Dynamics of Membership’ onderzocht, door twee verschillende perspectieven tegen elkaar af te zetten: aan de ene kant dat van landen met aspiraties om lid te worden van de EU en aan de andere kant dat van een voormalig EU-lidstaat die zich vrijwillig heeft teruggetrokken uit de Unie. Dr Andi Hoxhai (University College London) vertelde over de zoektocht die de Westelijke Balkanstaten afleggen om lid te kunnen worden van de EU, terwijl Professor Eleanor Spaventa (Bocconi Universiteit) de moeilijkheden in de relatie tussen de EU en VK na de Brexit aan de aanwezigen voorlegde. De daaruit voortvloeiende discussie werd voorgezeten door Professor Giorgio Monti (Universiteit van Tilburg) en bood ruimte om dieper in te gaan op de verschillende perspectieven op en implicaties van (niet) EU-lidmaatschap voor aan de EU grenzende staten.
In de vierde en laatste sessie stonden de ‘Transformations’ van het EU-lidmaatschap centraal. Dr Maria Haag (Universiteit van Tilburg), Dr Anna Ghavanini (Universiteit van Gothenburg) en Dr Alessandro Petti (Universiteit van Oslo) boden inzicht in (respectievelijk) EU-lidmaatschap, de wijze waarop nationale gerechtelijke instanties dit lidmaatschap vormen en de alsmaar toenemende geopolitieke aspecten van EU-lidmaatschap. Professor Marise Cremona (European University Institute) zat de daaropvolgende discussie voor, waarin werd gereflecteerd op de uitdagingen en begrenzingen van EU-lidmaatschap op verschillende vlakken.
Professor Miroslaw Wyrzykowski (Universiteit van Warschau) deelde een aantal krachtige afsluitende woorden over het belang om EU-recht aandachtig te blijven bestuderen. Voormalig hoofdredacteur van de Common Market Law Review, Alison McDonnell, sloot de conferentie af met een reflectie op de evolutie van de Review in de afgelopen 30 jaar.