1K Z1E J3-bankje geplaatst in binnentuin Wijnhaven: ‘Ga het gesprek aan’
fotografie: Hielco Kuipers
‘Een goed gesprek begint met iemand écht zien.’ Die tekst staat op een plaquette die maandagochtend op een 1K Z1E J3 (Ik zie je) bankje werd geschroefd in de binnentuin van Wijnhaven. Het bankje staat symbool voor het bespreekbaar maken van suïcide, depressie en wanhoop.
Suïcide is een enorm maatschappelijk probleem, ook onder jong volwassenen. Gemiddeld overlijden iedere maand in Nederland meer dan 20 jongeren tot 30 jaar door zelfdoding. Er rust nog steeds een taboe op het praten over zelfdoding. Marieke Liem, hoogleraar Sociale Veerkracht en Veiligheid: ‘Door het bankje te plaatsen willen we het stigma wat er heerst omtrent dit onderwerp wegnemen. Door het onderwerp bespreekbaar te maken, kunnen we in actie komen, kan er hulp geboden worden, om zo uiteindelijk suïcide terug te dringen.’
Marieke Liem: 'Door het bankje te plaatsen willen we het stigma wat er heerst omtrent dit onderwerp wegnemen. Door het onderwerp bespreekbaar te maken, kunnen we in actie komen, kan er hulp geboden worden, om zo uiteindelijk suïcide terug te dringen.’
Groot maatschappelijk probleem
De samenwerking tussen Universiteit Leiden en 113 Zelfmoordpreventie, de initiatiefnemer van de 1K Z1E J3-bankjes, bestaat al langere tijd. Liem: ‘Die samenwerking is tot stand gekomen door gedeelde interesse in de bestudering van suïcide als groot maatschappelijk probleem. Vanuit de wetenschap willen we een bijdrage leveren om mee te helpen aan het terugdringen van dit probleem. Samenwerking met 113 als organisatie vormt daar een belangrijk onderdeel van.’ Die samenwerking bestaat uit verschillende onderdelen, zoals het verzorgen van gastcolleges het opzetten en uitvoeren van onderzoek.
Sinds september 2022 staan er door heel Nederland al meer dan duizend bankjes. Monique Kavelaars, voorzitter van de Raad van Bestuur van 113 Zelfmoordpreventie, schroefde samen met Marieke Liem de plaquette op het bankje. ‘Wat mij betreft is dit niet alleen een symbolische actie, maar markeert dit de start van een mooie samenwerking. Voor ons is het heel belangrijk om het onderwerp suïcide bespreekbaar te maken, dat we met elkaar het taboe kunnen doorbreken.’
Volgens Victor Koppelmans, hoofd Communicatie en Marketing van de faculteit, is het inderdaad niet de bedoeling dat het bij een bankje blijft. ‘Met een klein bordje kan je veel impact maken. We willen dit probleem graag op deze manier onder de aandacht brengen van collega’s en studenten. Ga het gesprek met elkaar aan.’ In september is de landelijke zelfmoordpreventieweek en Koppelmans hoopt dat er dan bij elk gebouw van Universiteit Leiden zo’n bankje met plaquette staat. ‘Daar gaan we ons best voor doen.’
Thema moet zichtbaar worden
Laura van der Plas, coördinator studentenwelzijn bij FGGA, is blij met het initiatief. ‘Het bankje is goed voor de zichtbaarheid van het thema, maar kan studenten en medewerkers ook concreet helpen het gesprek met iemand aan te gaan waar ze zich zorgen over maken. In Den Haag vormen we met medewerkers en studenten een caring community. We helpen elkaar, bijvoorbeeld door middel van de Acts of Kindnesspilaar, we bouwen banden op in verschillende (studie)verenigingen en (studenten)organisaties en we groeien samen in werkgroepen, workshops en cursussen. Daardoor merken we het ook als het minder gaat met een ander. Als faculteit hebben we verschillende plekken waar studenten en medewerkers terecht kunnen als het niet goed gaat, maar aandacht voor suïcide hebben we nog nauwelijks.’
Cijfers onder jongeren
Gemiddeld overlijden iedere maand in Nederland meer dan 20 jongeren tot 30 jaar door zelfdoding. Er is zelden één oorzaak voor zelfdoding. Vaak is er sprake van een opeenstapeling van meerdere factoren. Onderzoek van 113 laat zien dat het vaak gaat om jongvolwassenen die vroegtijdige schoolverlaters zijn, psychische problemen ervaren, geldzorgen hebben en/of zich identificeren met de LHBTIQA+ gemeenschap. Ook worden prestatiedruk, relatieproblemen en eenzaamheid genoemd als factoren waar jongvolwassenen met suïcidale gedachten mee kampen.
Tekst: Margriet van der Zee
Beeld: Hielco Kuipers
-
Welkomstwoord door assessor Sterre Burmeister -
Marieke Liem vertelt over de samenwerking tussen Universiteit Leiden en 113 -
Monique Kavelaars vertelt over de noodzaak om het onderwerp suïcide bespreekbaar te maken -
Marieke Liem en Monique Kavelaars schroeven de plaquette op het bankje -
Monique Kavelaars en Prof. Marieke Liem -
v.l.n.r. Sterre Burmeister, Katharina Krüsselmann, Jolien van Breen, Saskia Mérelle, Monique Kavelaars, Laura van der Plas, Angela van der Lans, Marieke Liem en Marjolijn Clarenbach
Heb jij zelf hulp nodig?
Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 en 113.nl