Op weg naar een wetenschappelijk onderbouwd migratiebeleid?
Politicoloog Katharina Natter (Universiteit Leiden) zal vanaf maart 2023 een onderdeel leiden van het ambitieuze project PACES, gefinancierd door Horizon Europe en gecoördineerd door Simona Vezzoli (ISS). PACES is een innovatief, interdisciplinair en multi-level project waarin wordt onderzocht waarom mensen kiezen voor migratie. Verder wordt onderzocht hoe deze kennis beter kan worden gebruikt bij het maken van migratiebeleid.
Migratiebeslissingen en politiek beleid overbruggen
Hoe beïnvloeden veranderingen in de samenleving, individuele levenservaringen en migratiebeleid beslissingen om te blijven of te migreren, tussen landen, door de jaren heen? Wat, kortom, triggert migratie? En hoe kunnen we met deze kennis toekomstig migratiebeleid verbeteren? Dit zijn de centrale vragen die het PACES-project probeert te beantwoorden.
Het project zal zich richten op twee parallelle onderzoekscomponenten: enerzijds zal het de wisselwerking onderzoeken tussen maatschappelijke verandering, individuele levenservaringen en migratiebeleid. Bijvoorbeeld bij het vormgeven van beslissingen om te blijven of te migreren in herkomstgemeenschappen en in doorreis- en bestemmingsplaatsen. Anderzijds zal het project de mechanismen bestuderen die ten grondslag liggen aan migratiebeleid en alternatieve benaderingen van migratiebeleid onderzoeken die beter rekening houden met de realiteit van de besluitvormingsprocessen van migranten.
Migratie als politiek probleem
Migratie is de afgelopen decennia beschouwd als een grote uitdaging voor de EU en haar lidstaten. Diverse beleidsmakers op het gebied van migratie zijn geobsedeerd door de drang om de migratie naar Europa te voorspellen en te beheersen. Dit heeft geleid tot een wildgroei aan financiële instrumenten, strategieën en initiatieven. Deze reactieve benadering houdt geen rekening met sociale veranderingen en de noodzaak van een migratiebeleid dat toekomstgericht is in plaats van reactief.
‘Simplificatie sterkt politici in hun overtuiging dat alleen controle- en bewakingsmaatregelen migratie effectief kunnen beheersen.’
Daarnaast blijkt dat zelfs wanneer migranten geweld en conflicten ontvluchten, hun motieven in twijfel worden getrokken, omdat ze ook proberen hun sociaaleconomische omstandigheden en die van hun families te verbeteren. Dit sterkt politici in hun overtuiging dat alleen controle- en bewakingsmaatregelen migratie effectief kunnen beheersen. In werkelijkheid worden beslissingen om te migreren echter gedreven door factoren zoals de vraag naar arbeid, de ontwikkeling van het land van herkomst en de netwerkdynamiek.
PACES streeft ernaar om academische en beleidsdebatten over migratiebeslissingen en politiek beleid te bestuderen als onderling verbonden in plaats van als afzonderlijke processen. Om dit te bereiken, focust het project vanuit een empirisch perspectief op Afrikaanse migratie naar Europa. Dit is namelijk eveneens focus van veel EU- en nationale migratiebeleidsinterventies.
De rol van bewijs bij het maken van migratiebeleid
Hoewel sociaalwetenschappelijk onderzoek de afgelopen decennia veel meer inzicht heeft gegeven in de aard, oorzaken en gevolgen van migratieprocessen, blijft veel van deze kennis gefragmenteerd of wordt deze niet gebruikt bij het maken van migratiebeleid.
Om deze leemte op te vullen, zal Natter binnen PACES een deel van het onderzoek leiden dat zich richt op empirisch onderbouwde migratiebeleidsvorming. Op basis van beleidsanalyse en semi-gestructureerde interviews, zal ze identificeren in welke mate en hoe beleidsmakers bestaand wetenschappelijk bewijs over migratieprocessen gebruiken in hun besluitvormingsprocessen. Zijn bepaalde aspecten van migratiebeheer meer vatbaar voor bewijs dan andere? En is de rol van bewijs in het migratiebeleid in de loop van de tijd toegenomen of afgenomen?
Tijdens Policy Innovation Labs waarbij PACES-collega's, denktanks en beleidsmakers betrokken zijn, zal Natter dergelijke nieuwe en bestaande kennis over migratie en migratiebeleidsvorming gebruiken om meer empirisch onderbouwde - en dus effectieve - beleidsmaatregelen te ontwikkelen om migratie aan te pakken te midden van groeiende politieke, economische , milieu- en wereldwijde gezondheidsveranderingen en onzekerheden.
Naast het PACES-project zal Katharina Natter ook haar nieuwste boek “The Politics of Immigration Beyond Liberal States” presenteren tijdens een lanceringsevenement op 30 maart.
Horizon Europe
Horizon Europe is het belangrijkste financieringsprogramma van de EU (2021-2027) voor onderzoek en innovatie met een totaal budget van 95,5 miljard euro. Het programma is opgebouwd rond drie hoofdpijlers: excellente wetenschap, mondiale uitdagingen en industrieel concurrentievermogen, en innovatief Europa. Bovendien versterkt het programma de impact van onderzoek en innovatie bij het ontwikkelen, ondersteunen en uitvoeren van EU-beleid, terwijl het ook mondiale uitdagingen aanpakt.
Foto: CC-BY-4.0: © European Union 2019 – Source: EP