Hoeveel Nederlanders hebben geldzorgen? De Nationale Monitor Geldzorgen zoekt het uit
Geldzorgen kunnen per persoon verschillen, en betrekking hebben op verschillende zaken; bijvoorbeeld de energierekening, zorgkosten, of huishoudelijke uitgaven. De nieuwe Nationale Monitor Geldzorgen wil meer inzicht krijgen in geldzorgen en financiële kwetsbaarheid van Nederlanders.
De Nationale Monitor Geldzorgen is het initiatief van het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag van de Universiteit Leiden en Wijzer in geldzaken. Elk kwartaal wordt vastgesteld waar huishoudens in Nederland zich de meeste zorgen over maken. Dit biedt niet alleen inzicht in de geldzorgen van Nederlanders, maar maakt het ook mogelijk om naar veranderingen in de tijd te kijken. De eerste resultaten zijn inmiddels bekend.
Zorgen om energierekening afgenomen
De eerste resultaten van de monitor laten zien dat de geldzorgen van Nederlanders over de energierekening in de periode van september tot december iets zijn afgenomen. Ondanks dat de zorgen om de energierekening zijn afgenomen, is het nog steeds de grootste bron van financiële zorg. Bijna de helft van de Nederlanders, 48%, maakt zich hier zorgen over (ten opzichte van 53% in september 2022). Na de energierekening zijn Nederlanders het meest bezorgd over de zorgkosten (36%), zoals kosten voor medicijnen, medische behandelingen en de zorgverzekering. Over huishoudelijke uitgaven, zoals eten en drinken, maken Nederlanders zich ook relatief vaak zorgen (27%).
De resultaten laten ook zien bij welke inkomensgroepen de geldzorgen het meest problematisch zijn: Mensen met een laag inkomen hebben meer geldzorgen dan mensen met middeninkomens, die zich weer meer zorgen maken dan mensen met hoge inkomens.
'We moeten niet alleen oog hebben voor de bekende kwetsbare groepen, maar juist ook focussen op de middeninkomens bij wie de geldzorgen sluipenderwijs kunnen toenemen.'
Hulp bij financiële problemen
Een van de bijzondere aspecten van dit onderzoek is het principe van open science. De verzamelde data zijn openbaar, zodat iedereen hier gebruik van kan maken. Christian Meijer, hoofd van Wijzer in geldzaken, legt uit: ‘De hoop is dat overheden en financiële instellingen daarmee specifieke groepen in een eerder stadium in beeld hebben. Zij kunnen deze mensen dan effectiever helpen voordat geldzorgen uitgroeien tot geldproblemen. Daarbij moeten we niet alleen oog hebben voor de bekende kwetsbare groepen, maar juist ook focussen op de middeninkomens bij wie de geldzorgen sluipenderwijs kunnen toenemen.’
Geldzorgen een grote rol
Marret Noordewier, hoofd onderzoek van het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag, is blij met de komst van de monitor. ‘In deze tijden van hoge inflatie spelen geldzorgen steeds vaker een rol in het leven van Nederlanders. De monitor geeft ons de mogelijkheid om dit maatschappelijke probleem goed in beeld te brengen.’
Het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag is in 2020 opgezet met het doel het welzijn te vergroten door middel van het ontwikkelen, toepassen en delen van gedragswetenschappelijke kennis van economisch gedrag. Wijzer in geldzaken is een initiatief van het ministerie van Financiën, waarin partners uit de financiële sector, de wetenschap, de overheid en onderwijs-, voorlichtings- en consumentenorganisaties hun krachten bundelen om financiële fitheid in Nederland te bevorderen.