Yorum Beekman: ‘Ik wilde niet over mensen schrijven, maar mensen een stem geven’
Als vrouw kan het knap lastig zijn om in Japan en Korea te werken, ontdekte Yorum Beekman. Het was reden voor haar om te promoveren op het onderwerp: ‘Ik dacht: hé, dat is interessant!’
Yorum studeerde Koreaanse Taal en Cultuur, ‘toen het nog een doctoraalstudie was’, en ging na haar afstuderen aan de slag op de Nederlandse ambassade in Zuid-Korea. ‘Daar had ik te maken met beleidsmakers en kwam ik vaak bij bedrijven. Uiteindelijk kwam ik terecht in Japan en ontdekte toen zelf hoe moeilijk het was om als vrouw, laat staan als buitenlandse vrouw, passend werk te vinden in het bedrijfsleven.’
‘Diversiteit en inclusie op de werkvloer staat in Japan en Korea nog in de kinderschoenen. Er zijn veel ontwikkelingen in beide landen, maar ook stagnatie. Beleid en praktijk sluiten niet altijd aan bij wat vrouwen willen’, vertelt ze. Gecombineerd met haar eigen ervaringen leidde het tot een promotievoorstel over genderdimensies in loopbaanvooruitgang. ‘Er wordt veel over geschreven op macroniveau, maar niet op microniveau – en cijfers zeggen niks over de belevingswereld van vrouwen, dat ontbreekt heel erg in de literatuur.’ Daarom interviewde ze 39 Japanse en 24 Koreaanse vrouwen over hun ervaringen op de arbeidsmarkt. ‘Ik wilde niet over mensen schrijven, maar mensen een stem geven. Wat vinden die vrouwen zelf van hun situatie, hoe zien zij hun carrière?’
Koreaanse pioniers en Japanse ‘mommy tracks’
‘Koreaanse vrouwelijke leiders zijn pioniers, maar hebben zich moeten vormen naar mannelijke managers. Daardoor zijn er bijna geen vrouwelijke rolmodellen, alleen vrouwen die doen wat de mannen voor hen al deden. In Japan hebben ze al langer aandacht voor diversiteitsbeleid, maar veel work-life balance zaken worden nog bestempeld als women’s issues. Zo krijgen jonge moeders die er lang tussenuit zijn snel het label mommy track opgeplakt.’
‘Als vrouwen vervolgens geen gebruikmaken van langdurig zwangerschapsverlof of een promotie afwijzen, is het makkelijk om te denken “zie je wel, ze willen het niet”, maar dat is heel stigmatiserend en bovenal polariserend. Je moet je afvragen wat zij zag op dat ene moment, waarom ze ergens voor koos. Meestal is het helemaal geen vrije keuze, maar een compromis.’
‘Jouw proefschrift is toch wel echt jouw kindje’
Als buitenpromovenda is ze afhankelijk van externe financiering, maar dankzij twee beurzen kon ze ruim anderhalf jaar lang veldwerk doen. ‘Het was lastig om een ingang te vinden. Bedrijven stonden niet echt te springen of lieten de interviewselectie over aan mannelijke managers’, legt Yorum uit. Gelukkig had ze al connecties in het bedrijfsleven en ‘scheelt het dat je toch wat meer bold bent dan wanneer je net bent afgestudeerd.’
Begin volgend jaar hoopt Yorum haar proefschrift af te hebben. Ze kijkt terug op een pittig proces. ‘Promoveren is zoveel werk en je moet je eigen work-life balance inrichten. Ik ben er voortdurend mee bezig.’ Dat bleek wel toen ze een nare val maakte in de metro van Tokio: ‘Dan moet je door en hobbel je op krukken met je tolk van bedrijf naar bedrijf, ze zagen me al aankomen!’
Toch ziet ze promoveren vooral als iets moois. ‘Als je een droom hebt om te promoveren zou ik het iedereen aanraden, want je proefschrift is toch wel echt jouw kindje. Je kunt iets publiceren dat jij had willen lezen toen je studeerde. Als jonge wetenschapper ben je nooit perfect, maar je groeit en word je bewust van je eigen kunnen. Je komt erachter hoe je naar anderen kijkt en hoe erg je anderen nodig hebt, ik heb dan ook veel gehad aan de steun van mijn man.’
Kunst verbindt mensen in de wereld
Voor haar promotie kwam ze terug naar Leiden. ‘Dat voelde als een soort thuiskomen’, erkent ze, want de grootste tijd van haar volwassen leven woonde Yorum tot nu toe in het buitenland. Naast Korea en Japan, woonde ze ook in Iran en de Verenigde Arabische Emiraten. ‘Die mix van ervaringen hebben mij gemaakt wie ik ben, ik voel me dan ook een echte wereldburger.’
Ondanks dat ze de hele wereld over heeft gereisd is er een constante in haar leven: haar passie voor kunst. ‘Ik ben in Japan een tijdje kunstenares geweest toen ik geen werk kon vinden en heb vier exposities beeldende kunst gehouden. Kunst brengt mensen samen en het is mooi om te zien wat mensen vanuit de wereld met elkaar gemeen hebben. Hoe klein de wereld eigenlijk is.’ Ze heeft dan ook een hekel aan arbitraire grenzen: ‘Alles is met elkaar verbonden en vooral in dit tijdperk, kijk maar naar Netflix en social media!’