Belangrijke ontwikkelingen in de longkankerchirurgie
Hoogleraar Cardiothoracale Chirurgie, in het bijzonder de longchirurgie, Jerry Braun spreekt op vrijdag 23 september zijn oratie uit met als titel ‘Uit talloos veel miljoenen’. Braun is al vanaf januari 2020 hoogleraar en waarnemend afdelingshoofd Cardiothoracale Chirurgie in het LUMC. In verband met Covid is zijn oratie flink uitgesteld. Hierdoor kan Braun in zijn oratie de recentste ontwikkelingen op het gebied van longkankerchirurgie meenemen.
Kleine tumoren eerder ontdekt
In zijn oratie benoemt Braun drie belangrijke ontwikkelingen in de chirurgie. Allereerst is dat de ontwikkeling dat er een toename is van kleine tumoren die bij toeval in een vroeg stadium ontdekt worden. Reden hiervoor is dat er vaak in verband met andere aandoeningen vaker CT-scans van de thorax worden gemaakt. Bij deze vroege stadia is het vaak niet meer nodig een hele longkwab te verwijderen, maar kan volstaan worden met een segmentsresectie. Dit betekent meer maatwerk voor de patiënt, waar nieuwe technologie voor ontwikkeld wordt. Het LUMC loopt hiermee voorop.
Een tweede ontwikkeling die Braun bespreekt in zijn oratie is dat chirurgie steeds vaker onderdeel is van multimodale therapie. 'Hierbij wordt de patiënt voorbehandeld met chemotherapie, radiotherapie, of immunotherapie, of met een combinatie van therapieën, voordat een operatie plaatsvindt. Er is steeds meer bewijs dat het zinvol is om een operatie te verrichten bij geselecteerde patiënten met gevorderde longkanker. Hierdoor kunnen wij nu als chirurg, omdat je de tumor kleiner maakt door de voorbehandeling, vaker volstaan met het ‘alleen’ maar weghalen van een kwab in plaats van een hele long. Voor de patiënt is dat uiteraard beter.'
Beter begrip van biologisch gedrag tumoren
Als derde benoemt Braun dat de ‘salvage-chirurgie’ ofwel reddingschirurgie vaker zal voorkomen. Dat is chirurgie bij patiënten met uitgezaaide ziekte die behandeld worden met immunotherapie en daar heel goed op reageren. 'Daar zien we zien we soms spectaculaire resultaten. De uitzaaiingen verdwijnen op de scans en er blijft soms in de long nog één afwijking over. Of er is één longafwijking die opnieuw groeit. Een deel van deze mensen kan dan alsnog worden geopereerd met het doel langere ziektevrije overleving te bereiken. Dit veld is vrij nieuw. De toekomst zal uitwijzen wat de bijdrage van de chirurg daadwerkelijk betekent voor de prognose van de patiënt.'
Volgens Braun hangen de nieuwe ontwikkelingen samen met een beter begrip van het biologisch gedrag van tumoren, de ontwikkeling van nieuwe therapieën zoals immunotherapie en targeted therapies, en vorderende chirurgische technologie. 'Een spannend en snel veranderend speelveld.'
Voorstander van concentratie van zorg
Na deze uiteenzetting over deze nieuwe ontwikkelingen in de chirurgie bespreekt Braun in zijn oratie het onderwerp concentratie van de zorg. 'Er zijn op dit moment 41 centra waar oncologische longchirurgie wordt uitgevoerd. Jaarlijks worden in Nederland 2400 longkankeroperaties uitgevoerd. Als alle centra evenveel zouden doen, betekent dat 58 operaties per centrum per jaar. Dat komt neer op net iets meer dan 1 per week. Dat zijn geen grote aantallen', aldus Braun.
Braun geeft aan dat er veel discussie is over deze aantallen, maar dat hij in ieder geval voorstander is van meer concentratie van de oncologische longchirurgie. Zijn motto is: hoe meer je er als team doet, des te beter je erin wordt. Hij is dan ook optimistisch over het Integraal Zorgakkoord dat kortgeleden getekend is. Een onderdeel daarvan is dat er gestreefd gaat worden naar een minimum aantal verrichtingen per ziekenhuis van 50 tot 100. Nu staat het minimumaantal op 20 per jaar.
Niet wachten op de minister
De boodschap van Braun is duidelijk: 'Je kunt natuurlijk over dit getal blijven discussiëren, maar als we die getallen nu eens loslaten en gaan kijken hoe we er met elkaar voor kunnen zorgen dat we patiënten nog beter kunnen behandelen dan is concentratie gewoon het antwoord. Dus laten we niet wachten tot de minister een besluit neemt, maar zelf gezamenlijk met plannen komen. Dan houden we in ieder geval het heft in handen en hebben we zelf invloed op hoe die zorg eruit komt te zien. Dat moeten we samendoen met de longartsen en de patiëntenverenigingen.'
De oratie van Jerry Braun is vrijdag 23 september vanaf 16.15 uur live te volgen via de website van de Universiteit Leiden.