Minder stress voor verpleegkundigen van de spoedeisende hulp
Arbeids-en gezondheidspsycholoog Nathal de Wijn concludeert in haar onderzoek dat de aanpak van het management ertoe doet bij stressklachten onder de verpleegkundigen van de spoedeisende hulp (SEH). ‘Zorg dat je als management in je ziekenhuis communiceert over interventies voor hun welbevinden en neem je medewerkers mee in het proces.’ Promotie 2 juni.
Nu de aandacht voor corona afneemt, is dit het moment voor het welzijn van het personeel, vindt Nathal de Wijn. ‘Het verloop onder SEH-verpleegkundigen is hoog, 1/3 van de medewerkers van de SEH is tijdens mijn onderzoek elders gaan werken. Het hoge verloop onder SEH-verpleegkundigen is een groot en bekend probleem, en daarom is dit onderzoek zo belangrijk. Ziekenhuizen waar het welbevinden van medewerkers vooropstaat en die ontwikkelingsmogelijkheden bieden, zijn beter in staat personeel te werven.'
Grootschalig en langlopend onderzoek
In haar onderzoek heeft De Wijn het welbevinden van SEH-verpleegkundigen in kaart gebracht en gekeken hoe de werksituatie hiermee samenhangt. Vervolgens heeft ze onderzocht wat het succes bepaalt van interventies ten behoeve van hun welbevinden. Nieuw aan haar onderzoek is de schaal waarop: 19 ziekenhuizen zijn bereid gevonden om mee te doen, waarvan 15 ziekenhuizen het hele traject met alle meetmomenten hebben doorlopen. Ook de opzet is uniek. ‘We weten maar weinig over de effectiviteit van interventies gericht op de werksituatie. Doordat het project 3 jaar duurde en ziekenhuizen vrij waren in hun aanpak, kregen we hier veel meer zicht op’, zegt De Wijn.
358 maatregelen
Voor het onderzoek inventariseerde De Wijn de risico’s, voerde interventies door en evalueerde de daarvan de effecten om waar mogelijk op tijd bij te stellen. Ziekenhuizen wisselden daarnaast `best practices` uit tijdens inspiratiesessies. Uiteindelijk zijn er maar liefst 358 maatregelen doorgevoerd door de deelnemende ziekenhuizen. ‘Tijdens mijn project daalde de werkdruk, de agressie-conflictsituaties en emotioneel belastende situaties. Daarnaast zien we verbeteringen in de personeelsbezetting en ruimte voor pauzes en rust tijdens de dienst. Burn-outklachten bleven onveranderd. Hier is mogelijk meer tijd voor nodig en eventueel zelfs professionele hulp.’
Stress versus bevlogenheid
De Wijn beschrijft dat met name werkdruk en agressie/conflictsituaties verband houden met stressklachten onder SEH-verpleegkundigen. Terwijl hun mogelijkheden voor ontwikkeling en opleiding juist tegemoetkomen aan nog meer bevlogenheid. ‘Bepaalde werkeisen op de SEH kun je niet of nauwelijks verminderen. Denk bijvoorbeeld aan een reanimatie of een agressieve patiënt. Voor dit soort ingrijpende gebeurtenissen blijkt meer ruimte voor pauzes en rust buiten het werk van belang. Verlaag de werkdruk en verminder de agressie en conflictsituaties. Verbeter de mogelijkheden voor herstel binnen en buiten het werk en biedt kansen voor opleiding en carrière, dat zou mijn aanbeveling zijn.’ Maar hoe doe je dat nou?
Rol management
‘We hebben gekeken naar psychosociaal klimaat in de ziekenhuizen en of organisaties bezig zijn met het welzijn van hun medewerkers en dat ook prioriteit geven. We zagen dat vooral het management daarin een grote rol speelt. Als zij het belangrijk vinden, maken ze andere keuzes en besteden eerder en ook meer aandacht aan een interventietraject. Hierdoor zijn medewerkers zelf ook eerder bereid om actief mee te doen, wat de effectiviteit van het project weer ten goede komt.'
Zo moet je het doen
'Een geslaagde interventie begint dus met dit psychosociaal klimaat in het ziekenhuis. Zorg dat het welzijn van medewerkers op de agenda staat in alle lagen van de organisatie, van het hoger management tot de medewerkers zelf. Dit zorgt voor een opwaartse spiraal. Het management gaat meer communiceren over mogelijke interventies, bereidt de medewerkers voor en neemt ze mee in het interventieproces. Dat zijn de ziekenhuizen die de beste resultaten halen. Daar zie je de grootste vooruitgang in het reduceren van de werkeisen en het verbeteren van de personeelsbezetting en de mogelijkheden tot herstel.'
Door de vergrijzing en de krimp aan verzorgingshuizen neemt de druk op de spoedeisende hulp toe. Frank Jaspers, manager van de Spoedeisende Hulp van het Amphia ziekenhuis in Breda, wilde weten wat de extreme werkdruk en de ingrijpende situaties die de medewerkers meemaken met hun doen. Dat wilde Jaspers wetenschappelijk laten onderzoeken via Margot van der Doef aan de Universiteit Leiden in samenwerking met Stichting IZZ, een ledencollectief voor medewerkers in de zorg die tekende voor de financiering van het project.
Frank Jaspers: 'Ik hoop dat alle SEH's dit oppakken'