Leidse oorlogsslachtoffers herdacht met ‘Stolpersteine’ voor UB
Voor de Universiteitbibliotheek (UB) zijn twee Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst ter nagedachtenis aan de Joodse familie Cosman. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog woonden zij in een van de huizen waar nu de UB is gevestigd.
De twee Stolpersteine zijn op 25 maart geplaatst ter nagedachtenis aan oorlogsslachtoffers Arnold Cosman en zijn moeder Rachel. Samen met vader Eduard woonden zij in een van de huizen op de plek waar nu de UB staat. Arnold Cosman studeerde aan de Universiteit Leiden en is omgekomen aan het begin van de oorlog. Rachel werd in 1944 vermoord in de buurt van Auschwitz. De steen voor Eduard Cosman is niet op de plek van zijn oude woonhuis gelegd, maar bij zijn schuiladres in Bennekom.
Herdenking
Bij de herdenking waren onder andere familieleden van Arnold en Rachel Cosman aanwezig. Ook burgemeester Lenferink en vertegenwoordigers van de stichting Herdenking Jodenvervolging Leiden waren erbij. Na afloop van het plaatsen van de stenen sprak rabbijn Marianne van Praag van de Liberaal Joodse Gemeente Den Haag het Kaddisj, een joods gebed, voor deze en alle anderen die zijn vermoord tijdens de shoah (holocaust). Ook benadrukte zij het belang van de Stolpersteine: ‘De stenen zijn zo belangrijk omdat we op deze manier de namen blijven noemen. En zolang de naam van een overledene genoemd wordt, blijft iemand in leven’. Als laatste legde de familie kleine steentjes rondom de net geplaatste stenen.
Stolpersteine
De stichting Herdenking Jodenvervolging Leiden zet zich in om Stolpersteine voor alle Joodse inwoners van Leiden die in de oorlog zijn omgekomen te leggen. In totaal gaat het om 200 tot 250 stenen voor omgekomen Leidenaren, die in de komende jaren per buurt worden geplaatst. Stolpersteine – letterlijk struikelstenen – is een project dat loopt sinds 1992. De stenen met daarop een messing plaatje worden geplaatst bij adressen waar vroeger mensen woonden die slachtoffer zijn geworden van het naziregime. Op de stenen staan de namen van de oud-bewoners. Door heel Europa liggen inmiddels al ruim 80.000 Stolpersteine.
Medewerkers Universiteitsbibliotheek herdacht
Ruim 600 medewerkers en studenten van de Universiteit Leiden hebben de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. Naast de nieuwe Stolpersteine is er in de UB ook een herdenkingsplaquette te vinden voor twee Joodse bibliotheekmedewerkers: Caroline van Loen en Elsa Oppenheim. Beide vrouwen waren voor de oorlog werkzaam in de leeszaal van de UB. Zij hebben de oorlog niet overleefd. De herdenkingsplaquette is in 2003 in de hal van de UB geplaatst. Lees meer over Caroline van Loen en Elsa Oppenheim.
Tekst: Lisanne Bos
Foto's: Monique Shaw