Grondstofbehoefte in energietransitie staat centraal in LDE-minor
De Europese afhankelijkheid van Russisch gas, de aardbevingsschade in Groningen en het veranderende klimaat: de roep om een energietransitie wordt steeds luider. Die transitie zal gepaard gaan met een stijgende vraag naar 'nieuwe' grondstoffen. In de minor Geo-Resources for the Future wordt er gekeken naar precies die ontwikkeling.
Het interview met René Klein werd afgenomen voor de Russische invasie in Oekraïne. De introductie van dit artikel is daarom aangepast.
René Kleijn, universitair hoofddocent bij de afdeling Industriële Ecologie en trekker van de Leiden-Delft-Erasmus Circular Industries Hub, is een van de docenten van de Leiden-Delft-Erasmus-minor. ‘De energietransitie is tegelijk een overschakeling van fossiele brandstoffen naar metalen’, verklaart hij. ‘We bewegen naar een maatschappij die veel meer elektriciteit gebruikt en die technologie is voor een groot deel op metalen gebaseerd. Denk bijvoorbeeld aan batterijen, windmolens en zonnecellen.’
'Er zijn steeds meer materialen nodig voor elektronica en computers. Alleen al in je mobiele telefoon vind je een bonte mix van zo’n zestig elementen' - René Kleijn
De vraag naar metalen stijgt al langer en die zal de komende decennia alleen maar groter worden. Kleijn is, binnen de minor, betrokken bij het vak ‘Geo-resources 2.0: towards the future’ waarin de toekomstige vraag van materialen en delfstoffen centraal staat. ‘We kijken als het ware naar het metabolisme van de maatschappij als geheel. Dit vakgebied noemen we industriële ecologie. Nu is nog maar een fractie van het wagenpark elektrisch maar uiteindelijk moeten alle auto’s op elektriciteit rijden. Ook zijn er steeds meer materialen nodig voor elektronica en computers. Alleen al in je mobiele telefoon vind je een bonte mix van zo’n zestig elementen, voor het overgrote deel metalen.’
Van olie naar metaal
Er is uitgebreid aandacht voor de economische en de (geo)politieke aspecten van de verschillende grondstoffen. Een trend die parallel loopt aan de energietransitie is dat de macht steeds meer verschuift van olieleveranciers naar metaalleveranciers. De grondstoffenwinning als politiek machtsmiddel wordt hierdoor alleen maar groter. Denk aan de claims op internationale wateren om via diepzeemijnbouw grondstoffen te winnen. Ook de toenemende afhankelijkheid van China wordt behandeld, bijvoorbeeld als het gaat om de metalen (zoals kobalt) die in de batterijen worden gebruikt. ‘Hoewel 60 procent van alle kobalt gewonnen wordt in Congo, vindt 80 procent van alle raffinage in China plaats. Hoe verder je in de productieketen komt hoe meer zich in China afspeelt, dat zie je ook bij andere metalen.’
'Het is belangrijk dat studenten goed snappen wat er bij de supply chain van grondstoffen komt kijken en dat ze begrijpen wat we in de toekomst kunnen verwachten' - René Kleijn
De minor belicht de gehele keten van grondstoffen, van mijnbouw tot het winnen van de elementen die je uit de grond haalt (raffinage) en de uiteindelijke toepassingen. Hergebruik van grondstoffen speelt ook een rol, bijvoorbeeld waarom het belangrijk is om in productontwerp rekening te houden met recyclebaarheid van metalen. Toch is de insteek van het programma niet technisch. Kleijn benadrukt dat de minor geo-resources zo breed mogelijk wil benaderen: ‘De hele maatschappij gaat ingrijpend veranderen. Dat vraagt ook om nieuwe businesscases, andere regelgeving en politieke daadkracht. Het is belangrijk dat studenten goed snappen wat er bij de supply chain van grondstoffen komt kijken en dat ze begrijpen wat we in de toekomst kunnen verwachten.’
Dit artikel is verschenen in het magazine van Leiden-Delft-Erasmus Universities, een samenwerkingsverband van de drie Zuid-Hollandse universiteiten. Het hele artikel is hier te lezen.