Student ontdekt per toeval nieuwe garnalensoort
Toen biologiestudent Mike Groenhof een biologische stamboom van vijftig garnalensoorten maakte voor zijn stage, bleek één exemplaar nog niet eerder beschreven te zijn. Het beestje was achttien jaar geleden verzameld door wetenschappers van Naturalis en was sindsdien onder de radar gebleven.
Marien bioloog Bert Hoeksema van Naturalis organiseerde in 2003 een expeditie naar Indonesië om de mariene biodiversiteit van Oost-Kalimantan in kaart te brengen. Ze verzamelden en bewaarden grote hoeveelheden garnalen, waar pas achttien jaar later iemand eindelijk aan toekwam om op een rijtje te zetten.
Biologiestudent Mike Groenhof van de Universiteit Leiden bestudeerde voor zijn stage bij Naturalis-medewerkers Charles Fransen en Werner de Gier meer dan 50 soorten garnalen, op basis van uiterlijke kenmerken en genetische codes. Tijdens één van de DNA-analyses werd er een nieuwe soort ontdekt: de genetische code van de soort kwam niet overeen met de andere soorten.
Samenleven met een oester
De nieuwe soort werd gevonden in een tropische oester (Chama lazarus), wat de garnaal een zogenaamde symbiont maakt. Symbiotische dieren gaan een samenwerking aan met hun gastheer. De nieuwe soort heeft vooralsnog geen bekende effecten op de gastheer, maar leeft wel met de oester samen. Er zijn honderden symbiotische soorten garnalen, levend in schelpen, koralen, sponzen, en veel andere dieren die een koraalrif compleet maken.
Odontonia
Groenhof, Fransen en De Gier deelden het diertje in op basis van uiterlijke kenmerken en de genetische code. Het beestje is lid van het geslacht Odontonia. Dit is een groep garnalen die over het algemeen leven in zakpijpen: zachte dieren die veel voorkomen op tropische riffen. In 2002 en 2018 waren al meer soorten ontdekt binnen Odontonia, waaronder de zogenaamde Hobbitgarnaal, Odontonia bagginsi, beschreven door De Gier en Fransen.
Een nieuwe naam
Nadat een nieuwe soort is gevonden moesten de onderzoekers het dier formeel beschrijven. Dit deden ze met een lange beschrijving in een vakblad, gecomplimenteerd met tekeningen van alle onderdelen van het dier.
Hoewel sommige soorten binnen het geslacht hun naam krijgen op basis van uiterlijk (Odontonia rufopuncata heeft bijvoorbeeld rode (rufo) stippen (punctata), heeft deze nieuwe soort een naam gekregen die slaat op de gastheer: Odontonia kerangcaris. De naam is gebaseerd op het Indonesische woord voor schelp, Kerang, en het Latijnse woord voor garnaal, caris. De publicatie verscheen afgelopen week in Zootaxa.
Publicatie
Tekst: Werner de Gier