Leiden2022: een wetenschapsfestival vol verleidelijke kennisactiviteiten
Nog een paar weken, dan barst in Leiden een festival los vol verleidelijke kennisactiviteiten. Vanaf januari is de stad 365 dagen lang European City of Science. Veel wetenschappers doen enthousiast mee. ‘Ik zie er een kans in om mensen de vreugde te laten voelen van samen iets nieuws te ontdekken.’
De klassieke Oudheid is lang beschouwd als de bakermat van onze beschaving. De oude Grieken en Romeinen zouden zo uitzonderlijk begaafd zijn geweest dat ze de pioniers werden van onze westerse cultuur. Aan dat cliché zal archeoloog Miguel John Versluys op dinsdag 18 januari eens flink gaan morrelen. ‘Het is nogal achterhaald, een projectie van negentiende-eeuwse ideeën over natiestaten en westerse superioriteit. Ik zal betogen dat we in het eerste millennium voor Christus een globaliseringsexplosie zagen. Rond de Middellandse Zee kwamen mensen, ideeën en objecten uit alle windstreken bij elkaar. Alles botste, men moest met die verschillen aan de slag, en dát zorgde voor innovatie en een doorbraak in de geschiedenis van de mensheid.’
Dieper inzicht
Bevat Versluys’ lezing een boodschap voor onze tijd? Zo simpel is het niet, zegt hij, maar een dieper inzicht in de lange lijnen van de wereldgeschiedenis kan wel helpen om de huidige periode beter in perspectief te zien. En dat is precies de waarde van een publieksfestival, wat hem betreft. ‘Laten zien hoe fundamenteel wetenschap is − ook de kennis van het verre verleden − voor de gesprekken die we nú voeren.’
Hoofdpartner
De Universiteit Leiden is een van de hoofdpartners in Leiden City of Science. Veel wetenschappers leveren dan ook een bijdrage. AI-expert Joost Broekens bijt op 2 januari de spits af met So you think you can robot?, een talentenjacht waarbij je kunt leren een robot te besturen. Op maandag 31 januari is er in Naturalis een symposium over de toepassing van onderzoek naar hersenen en gedrag.
Vragen aan de wetenschap
Margaret Gold, coördinator van het Citizen Science Lab, zal niet één datum maar het hele jaar lang achter de schermen actief zijn. Via allerlei kanalen kunnen mensen vragen aan de wetenschap stellen: van Twitter tot ouderwetse brievenbussen achter op tuktuks. Gold en haar team verzamelen en sorteren de vragen. Sommige zullen worden beantwoord tijdens het dagelijkse radio-uurtje in de ochtend Radio Weetlust, andere tijdens een van de activiteiten. Maar het allerleukste antwoord vindt Gold: ‘Kom, dat gaan we samen uitzoeken.’
Citizen science
Het is de bedoeling dat het Leiden City of Science ook een festival van citizen science wordt. Leidenaren kunnen zelf onderzoeker zijn, en de gaten opvullen die de professionele wetenschap laat vallen. Er is veel waardevolle kennis onder burgers, zegt Gold. ‘Denk aan ervaringskennis over mentale weerbaarheid tijdens een pandemie, of kennis over hoe de biodiversiteit veranderd is. Voor mij is de uitdaging niet alleen om antwoorden te geven, maar vooral om de mensen het plezier te laten voelen van samen iets nieuws te ontdekken.’
Nog even dus, en voor Leiden begint een bijzonder jaar. Wat het brengen zal? Het thema van Leiden City of Science 2022 zegt genoeg: Who knows?