Gezond ouder worden? Verleg de focus van individu naar populatie
David van Bodegom, hoogleraar Vitaliteit in een verouderende populatie, spreekt op 11 november zijn gelijknamige oratie uit. Volgens Van Bodegom ligt de sleutel tot gezond ouder worden in de leefomgeving. Hij pleit er dan ook voor om in de strijd tegen leefstijlgerelateerde aandoeningen onze leefomgeving te veranderen in plaats van individuele burgers een schuldgevoel aan te praten. De leerstoel van Van Bodegom is ingesteld door kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing.
'Diabetes type 2, overgewicht en hart- en vaatziekten. Deze verouderingsziekten zijn een enorm probleem in Nederland terwijl ze deels te voorkomen of verhelpen zijn met een gezonde leefstijl', vertelt David Van Bodegom. Maar in een leefomgeving waar we uren op kantoor zitten en op elk moment van de dag toegang hebben tot ongezond voedsel, is gezond gedrag volgens Van Bodegom moeilijk vol te houden. 'Het is de omgeving die ons ziek maakt, en die moeten we dus ook aanpakken.'
Werkfruit
Dat het aanbod in de omgeving onze keuzes stuurt, illustreert Van Bodegom aan de hand van een persoonlijke casus. 'Sinds er op mijn werk een schaal met appels naast het koffieapparaat staat, eet ik veel meer appels. Niet omdat ik dat wil, maar puur omdat het er staat. Als we onze omgeving veranderen, dan volgt ons gedrag dus vanzelf. Op deze manier is het plezieriger en duurzamer om een gezonde leefstijl vast te houden.'
Nog niet gewonnen
De zorg is hier alleen nog niet op ingericht, merkt Van Bodegom. 'Het voorschrijven van medicijnen loont in het huidige systeem meer dan met de patiënt in gesprek te gaan over een gezonde leefstijl.' Gelukkig ziet hij dat er op dit gebied een beweging gaande is. 'Ik merk vooral onder jonge artsen en geneeskundestudenten dat leefstijl steeds belangrijker wordt gevonden. Zij kijken verder dan de spreekkamer.' Ook zijn het preventieakkoord en de opname van gecombineerde leefstijlinterventies in het basispakket volgens de hoogleraar stappen in de goede richting. 'Maar we hebben de slag nog lang niet gewonnen.'
Samen bewegen
Om de gezondheid van ouderen te bevorderen, richtte Van Bodegom samen met collega’s zogenoemde Vitality Clubs op. Dit zijn groepen ouderen die samen een paar keer per week gymmen, geheel op eigen initiatief en dus zonder professional. 'Deze clubs zijn een groot succes. Deelnemers komen voor hun gezondheid maar blijven terugkomen voor de gezelligheid. Dit laat zien dat het sociale aspect belangrijker is. De ouderen coachen elkaar om gezond te blijven.' Van Bodegom wil onderzoeken of deze vorm van peer coaching ook werkt voor mensen met diabetes type 2. Hiertoe is onlangs het leefstijlprogramma Bij de Kwekerij opgezet. 'We gaan onderzoeken of zo’n alternatief verwijstraject gezondheidswinst kan opleveren en op een duurzame manier de zorg kan ontlasten.'
Gezondheidswinst
De komende jaren wil Van Bodegom met zijn collega’s de beweging in leefstijlgeneeskunde nog verder brengen. Zijn toeschouwers wil hij voornamelijk meegeven dat er nog veel gezondheidswinst voor ouderen te behalen valt. 'Om dit te realiseren moeten we onze focus verleggen van het individu naar de populatie.'
De oratie van Van Bodegom is op 11 november vanaf 16:00 uur te volgen via een livestream.
Bron: LUMC.