Met welke leefstijl voorkom je dat de wereld opwarmt?
Wetenschappers zijn het er in de regel over eens: om catastrofale klimaatverandering te voorkomen, moeten we de opwarming van de aarde beperken tot 1,5° Celsius. Milieuwetenschapper Laura Scherer onderzoekt hoe we onze levensstijl moeten veranderen om dit doel te bereiken. Haar onderzoek maakt deel uit van het Horizon 2020-project EU 1,5° Lifestyles, waar de EU 4,8 miljoen euro voor uitrekt.
‘Zelfs de meest ambitieuze klimaatafspraken van landen zijn bij lange na niet genoeg,’ zegt Scherer. ‘De inspanningen richten zich nu vooral op de productiekant, bijvoorbeeld de energietransitie. De kan van de consumenten zien we echter vaak over het hoofd.’ Het nieuwe H2020-project richt zich daarom op het gedrag van consumenten: hoe moeten we onze levensstijl veranderen om bij te dragen aan een duurzame toekomst?
Minder vlees eten en overstappen van auto naar fiets of OV zijn uitstekende voorbeelden om je klimaatimpact te verminderen.
Een nieuwe leefstijl moet zowel effectief en haalbaar zijn
‘Minder vlees eten en overstappen van auto naar fiets of OV zijn uitstekende voorbeelden om je klimaatimpact te verminderen,’ zegt Scherer. ‘Verder kun je bijvoorbeeld voedselverspilling voorkomen, minder vliegen, wonen in een kleiner huis of energiezuinige huishoudelijke apparaten aanschaffen.’
Geschikte nieuwe leefstijlen moeten voldoende effectief zijn, maar tegelijkertijd ook haalbaar en sociaal aanvaardbaar, legt Scherer uit. ‘Wat haalbaar en aanvaardbaar is, hangt af van de persoon en de omstandigheden. In een vlak land als Nederland, met een goed OV-netwerk en relatief kleine steden voorzien van fietspaden, is het makkelijker om te auto te laten staan dan in een land als de Verenigde Staten.’
Kijken vanuit verschillende perspectieven
Daarom zullen Scherer en haar collega’s de opties onderzoeken vanuit verschillende perspectieven: sociaal, economisch, politiek en ecologisch. Daarnaast komen er ook denktanks met burgers om de voorkeuren van verschillende consumenten te onderzoeken.
Scherer: ‘Met die voorkeuren in ons achterhoofd zullen we bepalen wat de meest geschikte veranderingen van leefstijl zijn om de 1,5°-doelstelling te halen. Daarnaast willen we onze resultaten gebruiken om beleidsmakers, ngo’s en consumenten te adviseren. Op die manier hopen we deze nieuwe leefstijlen een beetje in te burgeren.’
Klimaat en gezondheid: een win-win situatie
De Leidse onderzoekers zullen ook kijken naar de gevolgen van de nieuwe leefstijlen op de gezondheid. Scherer voorspelt een win-win situatie: ‘Vooralsnog zie ik alleen voordelen. Zo is het bijvoorbeeld goed voor het milieu én onze gezondheid om minder vlees te eten dan in een Westers dieet gebruikelijk is. Ook de fiets pakken in plaats van de auto is goed voor zowel je gezondheid als het klimaat.’
Scherer geeft het goede voorbeeld
Scherer zelf staat altijd open voor verandering. ‘Eén van mijn grootste aanpassingen is het volgen van een veganistisch dieet. Veel makkelijker dan gedacht en het geeft me veel voldoening! Ook gebruikt ze uitsluitend de fiets en het OV. Lachend: ‘Maar ik heb nooit een auto gehad, dus dat was niet echt een verandering van leefstijl. Als ik andere effectieve manieren vind om duurzamer te zijn, zal ik die zeker overwegen. Ik hoop dat we door dit project ook anderen kunnen inspireren om hun levensstijl te veranderen.’
EU 1.5° Lifestyles
Het H2020 project EU 1.5° Lifestyles heeft als doel zogenaamde 1,5° leefstijlen te definiëren en algemeen bekend te maken, en om veranderingen te faciliteren. Het project ontvangt daarvoor 4,8 miljoen euro van de Europese Unie voor een looptijd van 4 jaar. Uit dit budget ontvang het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden ongeveer 500.000 euro, dat onder meer zal worden gebruikt om een nieuwe promovendus aan te nemen. Deze start in augustus 2021.