Flitsinterview alumna Rosa van Zijl: "Maak taal in rechtspraak inclusiever"
Alumna Rosa van Zijl is partner/strafrechtadvocaat bij Jebbink Soeteman Advocaten. De keuze voor Leiden als studiestad was gebaseerd op een indruk en meer een toevalstreffer. De carrière in het strafrecht was daarentegen een heel bewuste keuze, net als het inclusiever willen maken van de rechtspraak.
Wat heb je gestudeerd en wanneer?
Vanaf 2000 heb ik Nederlands Recht gestudeerd. In 2007 ben ik cum laude afgestudeerd in Strafrecht en Encyclopedie en Filosofie van het Recht. Daarnaast haalde ik mijn propedeuse van Griekse en Latijnse Taal en Cultuur in 2002.
Waarom heb je Leiden destijds gekozen? Was het wat je ervan had verwacht?
Ik ben toevallig in Leiden terechtgekomen. Ik wilde dolgraag op mezelf in mijn eigen stad wonen, en dat zou in Utrecht en Amsterdam moeilijk worden. Steden buiten de Randstad trokken me niet en ik had de indruk dat de Universiteit Leiden een goede universiteit was.
Wat voor soort student was je? Is er een memorabel moment uit je studententijd dat je (durft/wilt) delen?
In mijn eerste jaren ging ik helemaal op in het studentenleven. Ik wilde geen feestje missen, kwam alleen thuis om te slapen, werkte in een kroeg en ging in het weekend naar mijn ouderlijk huis om bij te tanken. Maar ik zorgde altijd dat ik mijn tentamens haalde, daar was ik (ook) heel serieus in.
Er waren veel memorabele momenten: zwemmen in het Rapenburg in de El Cid, fietsen naar Katwijk in de zomer, bbq-en in de tuin in de winter en oneindig veel bier tappen tijdens Leidens Ontzet. Ook memorabel was mijn moment van eigenrichting: ik had een opvallende groene fiets met een wit zadel, die bij het station was gejat. Een huisgenootje had de fiets – nog voordat ik hem gemist had – aan de andere kant van Leiden gesignaleerd en toen heb ik hem terug gestolen.
Is er een docent/vak/college/student die je specifiek herinnert en waarom?
Bij Encyclopedie en filosofie van het recht volgde ik enorm inspirerende vakken. Carel Smith was de docent van het moeilijkste vak: Rechtsmethodologie. Bij hem lazen we over filosofen waar geen touw aan vast te knopen was, maar moesten we ook een essay schrijven over de film Rashomon uit 1950, een Japanse film over in hoeverre de feitelijke waarheid te destilleren is uit getuigenverklaringen. Schitterend in de eenvoud waarmee dat complexe onderwerp wordt weergegeven.
Is er iets dat je, met de kennis van nu, had willen kunnen volgen tijdens je rechtenstudie? Bv een specifiek vak dat niet werd gegeven, of juist een stage of iets anders dat je hebt gemist?
Nee, ik heb heel bewust ervoor gekozen te doen wat ik leuk vond. Ik kreeg meermaals het advies om andere afstudeerrichtingen te volgen, omdat daar meer werk in te vinden zou zijn. Maar ik meende dat dat niet uitmaakt als je goed bent in wat je doet.
Kun je uitleggen/toelichten waarom je ervoor hebt gekozen in de advocatuur te gaan werken?
Aan het eind van mijn studietijd heb ik drie stages gelopen. Dat vond ik geweldig, en het heeft me doen inzien dat mijn hart bij de strafrechtadvocatuur lag. Het is een maatschappelijk beroep, waarin ethische vraagstukken worden gecombineerd met juridische analyse, strategisch denken en interactie met allerlei verschillende mensen met verschillende functies en verschillende achtergronden. Maar dat dat werk zo goed bij mij past, realiseerde ik me pas tijdens het stage lopen.
Je bent partner, ik stel deze vraag ook echt aan mannen, hoe combineer je het drukke bestaan van partner met je privéleven? Wat heb je er voor moeten laten?
Het is een kwestie van goed plannen, en tegelijkertijd flexibel zijn als het nodig is. Ik laat niets voor mijn werk, alleen is de spontaniteit in mijn agenda ver te zoeken. Alles is gepland. Maar als de school van de kinderen sluit vanwege een corona-uitbraak, of er is een doorzoeking bij een cliënt dan gooi ik alles om en zorg ik dat ik op de plek ben waar ik het meest kan betekenen.
Je werkt mee aan een actie om taal in de rechtspraktijk inclusiever te maken. Zoals je wellicht weet is onze universiteit daar ook actief mee bezig. Hoe ben je er op gekomen om aan deze actie mee te doen (wat heeft je wellicht getriggered), waarom denk je dat jij de taal in de rechtspraktijk inclusiever kunt maken en wanneer ben je tevreden?
Twee jaar geleden hebben Willem Jebbink en ik de Hoge Raad opgeroepen om meer inclusieve taal te gebruiken. Naar aanleiding van die oproep ben ik benaderd door een rechter en een rechercheur die allebei een vervolg aan deze oproep wilden geven. Die groep is uitgebreid en gezamenlijk hebben we deze actie bedacht.
Ik denk dat wij samen de taal in de rechtspraktijk inclusiever kunnen maken omdat er draagvlak is voor die verandering. Dat is gebleken uit de vele positieve reacties die we hebben ontvangen. Wij brengen het onder de aandacht, maar het belang van verandering wordt breed gedragen. Vrouw-inclusieve taal is cruciaal voor gelijke behandeling en kansen van mannen en vrouwen. Er is veel bereikt in de vrouwenemancipatie, maar de kansen op de arbeidsmarkt zijn nog niet gelijk. Onderzoek wijst uit dat jonge vrouwen bepaalde functies minder ambiëren, mede omdat de benaming van die functies wordt aangeduid met een mannelijk woord. Als vrouwen in taalgebruik ondergeschikt blijven aan mannen dan blijven ze dat in de realiteit ook.
Ik ben tevreden als iedereen dezelfde kansen en mogelijkheden heeft in het leven, ook zonder dat daarover een cultureel bepaald oordeel bestond. Dan zou het niet opmerkelijk zijn dat ik full time werk en een gezin heb, net zomin als dat bij een man opmerkelijk is. Dan zou in de vraag over het combineren van partnerschap met een privéleven niet zijn vermeld dat deze vraag ook aan mannen wordt gesteld.
Wat voor impact heeft deze Coronatijd voor jou?
Ik heb weinig te klagen. Afgezien van een korte periode dat de rechtbanken dicht waren, loopt het werk door en heb ik geen ernstige gevallen meegemaakt in mijn nabije omgeving. Wel vind ik het heftig om de effecten om me heen en in de samenleving te zien.
Je hebt waarschijnlijk weinig vrije tijd, maar er is er toch een Netflix of andere zender film of serie of boek dat je absoluut wilt aanraden aan je mede alumni?
The Wire. Het is een Amerikaanse politieserie, maar heel veel meer dan dat en de beste in die soort. De verhaallijnen, de personages, de dialogen; alles zit steengoed in elkaar. Alle vijf seizoenen kijken.