Stadspodium voor geesteswetenschappen
In 2022 is Leiden een jaar lang European City of Science. Voor geesteswetenschappers biedt dat enorme kansen om hun werk onder de aandacht van burgers te brengen. Rob Zwijnenberg, voorzitter van de stuurgroep die de facultaire bijdragen coördineert, vertelt welke kansen er liggen.
Wat houdt Leiden City of Science in?
‘Een heel jaar lang staat de stad in het teken van wetenschap. Het grootste Europese congres voor interdisciplinair onderzoek wordt dan in Leiden gehouden, maar daarnaast zijn er 365 dagen lang evenementen waar burgers kennismaken met wetenschap.
Uiteraard mogen de geesteswetenschappen daarbij niet ontbreken. Daarom heeft het faculteitsbestuur € 20.000 beschikbaar gesteld voor initiatieven van medewerkers.’
Dus medewerkers kunnen hun werk in de etalage zetten?
‘Dat is wat te passief. Het gaat er vooral om dat de burgers van Leiden ontdekken welke betekenis geesteswetenschappen kunnen hebben voor hun leven. Wij moeten de veelstemmigheid en diversiteit van de geesteswetenschappen aan de Leidse burgers in de praktijk tonen en het gesprek met die burgers aangaan.
Dat kan in ieder geval met voorstellen op het terrein van de facultaire speerpunten voor het ECS-jaar: Identiteit, Migratie, Kunstmatige Intelligentie, Museums and Collections, Openbare Ruimte; voorstellen hoeven echter niet te worden beperkt tot deze thema’s. Om een voorbeeld te geven: de openbare ruimte staat heel erg onder druk. Overal hangen camera’s, op sommige plekken mag je niet komen of niet zitten. Er zijn opeens allerlei privéruimtes bijgekomen, zoals winkelcentra waar beveiligers rondlopen. Wat betekent dat nu eigenlijk en hoe moeten we als samenleving daarmee omgaan?’
Wat hebben geesteswetenschappers te melden over zulke maatschappelijke kwesties?
‘Andere wetenschappen, zoals de medische, hebben natuurlijk een enorme invloed op het alledaagse leven. Maar vaak denken ze alleen in termen van oplossingen binnen hun vakgebied. Wij denken een stap verder: wat zijn de gevolgen van die oplossingen? Waar willen we als samenleving eigenlijk naartoe?
Geesteswetenschappers hebben vaak een breder beeld van de context waarin dingen zich afspelen. We zijn we gewend om te zoeken naar kwesties of problemen die andere stakeholders in het openbare debat juist mijden. Dat is onze kritische functie. Wij vragen naar het waarom en het waartoe.’
Wat vind je het mooiste van Leiden City of Science?
‘De mogelijkheid die ons wordt geboden als geesteswetenschappers om actief in de stad aanwezig te zijn. Om te laten zien dat de dingen waar we over nadenken in deze faculteit écht effect hebben op het alledaagse leven van iedereen die in Leiden woont. Op de manier hoe mensen met elkaar omgaan in zo’n stad, hoe mensen tegen die stad aankijken.’
Waar kunnen medewerkers met hun ideeën terecht?
‘Begin januari zal de procedure rondom het indienen van voorstellen bekend worden gemaakt en op welke wijze de faculteit initiatieven financieel en organisatorisch kan ondersteunen. Ik ben voorzitter van de stuurgroep; als mensen nu vragen hebben, dan kunnen ze mij benaderen.
Ik wil vooral iedereen oproepen om nu al na te gaan denken over aansprekende initiatieven voor Leiden City of Science 2022.’