Robbin Bastiaansen over proefschriftprijs: ‘Erkenning voor vallen, opstaan en weer doorgaan’
Wiskunde gebruiken als wapen tegen woestijnvorming. Met dit onderwerp wist Robbin Bastiaansen de C.J. Kok Juryprijs 2019 te winnen, de prijs voor het beste proefschrift van de faculteit van dat jaar. Driekwart jaar later spreken we hem over deze prijs. Hoe kijkt hij erop terug?
Hoe was het voor jou om de prijs te winnen? Kwam het als een verassing?
‘Het kwam absoluut als een verrassing. Hoeveel proefschriften worden er elk jaar wel niet geschreven aan de faculteit? Ik had niet durven denken – of hopen – dat de mijne daaruit gekozen zou worden door de jury.
‘Het is natuurlijk heel leuk zo'n prijs te krijgen. Maar eerlijk gezegd duurde het wel even voordat ik het goed besefte. Op het moment van de uitreiking zat ik middenin een verhuizing, was ik net een dag begonnen als postdoc aan de Universiteit Utrecht en was ik bovendien zo snipverkouden dat ik amper kon praten – toen bleef je daar nog niet voor thuis. Pas toen die hectiek wat voorbij was en ik thuis voorbij het prijscertificaat liep, kwam het beter binnen en kon ik er echt trots op zijn.’
Waarom denk je dat de jury uit al die onderzoeken jouw proefschrift heeft uitgekozen?
‘Ik denk dat hierin het sterk interdisciplinaire karakter erg belangrijk is geweest. Aan de ene kant ben ik bezig geweest met de ontwikkeling van nieuwe, vrij forse wiskunde. Aan de andere kant heb ik de nieuwe inzichten ook vertaald, geïnterpreteerd en getest in een ecologische context, namelijk vegetatiepatronen in bijna-woestijnen. En ik vermoed dat het onderwerp zelf ook wel wat heeft meegespeeld: dat is toch een vrij concreet onderwerp voor theoretisch onderzoek en het lijkt ook een soort universele interesse op te wekken bij mensen.’
Denk je dat deze prijs je kan helpen in je wetenschappelijke carrière?
‘Ik heb hier een beetje een dubbel gevoel over. Aan de ene kant denk ik van niet; volgens mij hangt succes in de wetenschap toch samen met veel meer dingen. De prijs is dan wel een mooie regel op mijn cv, maar ik denk dat toeval – op het juiste moment op de juiste plek zijn – veel belangrijker is.
‘Aan de andere kant, als ik er wat minder cynisch naar kijk, geeft zo'n prijs toch wel een bepaalde erkenning, namelijk dat het werk dat ik gedaan heb kwalitatief goed is. Bij het doen van onderzoek ben je toch maanden of zelfs jaren bezig met het doorgronden van iets moeilijks. Dat is een proces van vallen, opstaan en weer doorgaan. Het eindpunt, een artikel of proefschrift, laat daar alleen weinig van zien. Zo weinig dat je – of ik in ieder geval – weleens denk “hoe moeilijk was dat nou?” of “waarom deed je daar zó lang over?”. En dat zijn vragen die zo nu en dan, zeker met een schuin oog kijkend naar wat je van anderen ziet, vervormen tot de vraag of je wel goed bezig bent en of je het wel kan. En precies daarvoor is een bevestiging zoals deze prijs wel echt leuk en belangrijk om gemotiveerd te blijven en steeds toch opnieuw die wetenschappelijke onzekerheid in te duiken. Dus in die zin helpt zo'n prijs wel degelijk bij mijn wetenschappelijke carrière.’
Bij de prijs hoort ook een geldbedrag van 2500 euro, heb je dat al ergens aan besteedt?
‘Nee, nog niet. Ik wil het graag aan iets uitgeven dat verband houdt met mijn wetenschappelijke werk. Ik zat onlangs wel te denken dat ik het bedrag misschien kan gebruiken om mijn thuiswerkplek wat te upgraden of ergonomischer te maken!’
Wiskunde en ecologie
Bij verwoestijning rukt een woestijngebied op, of ontstaat een nieuwe woestijn. Door deze woestijnvorming ontstaan gebieden die ‘bijna woestijn’ zijn, met vegetatiepatronen waar begroeiing en kale plekken elkaar afwisselen. Voor zijn onderzoek bestudeerde Bastiaansen de eigenschappen van deze patronen. Door samen te werken met wiskundigen én ecologen keek hij naar het typische gedrag van modellen en de implicaties hiervan op echte ecosystemen. Nieuw beschikbare datasets afkomstig van satellieten gaven waardevolle informatie, bijvoorbeeld over de biomassa van deze patronen. Bastiaansens onderzoek draagt bij aan het wereldwijd tegengaan van het uitbreiden van woestijnen.