Vernieuwde online atlas brengt bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater nog beter in kaart
Op 24 september lanceert het Centrum voor Milieuwetenschappen in Leiden in samenwerking met Rijkswaterstaat en Royal HaskoningDHV de nieuwe versie van de Bestrijdingsmiddelenatlas. De online tool is nu sneller, gebruiksvriendelijker, toegankelijker en alle data is direct te downloaden. Gebruikers kunnen in een webinar zelf de verbeteringen ervaren.
Ontdek de nieuwe mogelijkheden
Ben je gebruiker van de Bestrijdingsmiddelenatlas en benieuwd naar de nieuwe mogelijkheden? Op 22 oktober 2020 organiseert het CML van 4 tot 5 uur een webinar waarin de vernieuwingen worden gedemonstreerd en gebruikers vragen kunnen stellen over de vernieuwde atlas. Meld je aan via het inschrijfformulier om een uitnodiging te ontvangen. Deelname is kosteloos.
Inzicht in waterkwaliteit gewenst
De upgrade van de atlas geeft een nog helderder beeld van de nog lang niet altijd goede milieukwaliteit van de Nederlandse wateren. Schoon en gezond oppervlaktewater is belangrijk voor mensen, planten en dieren. Bestrijdingsmiddelen uit de landbouw kunnen deze waterkwaliteit echter negatief beïnvloeden. Stoffen zoals het insecticide imidacloprid of het herbicide glyfosaat komen vaak ongewenst terecht in het oppervlaktewater en vormen al jaren een belangrijk probleem voor de Nederlandse waterkwaliteit. Waterbeheerders treffen de bestrijdingsmiddelen op veel plaatsen aan, zelfs vaak in hoge, norm-overschrijdende concentraties. Het is daarom van groot belang om meer inzicht te krijgen in waar en in welke mate dit soort middelen voorkomen.
Trends snel in beeld
Met deze gedachte ontwikkelde het Centrum voor Milieuwetenschappen in Leiden (CML) samen met Rijkswaterstaat, de waterschappen en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in 2003 de online Bestrijdingsmiddelenatlas. De website geeft op snelle en toegankelijke wijze een beeld van de actuele staat en trends van bestrijdingsmiddelen in het Nederlandse oppervlaktewater. Dit gebeurt aan de hand van de meetgegevens van waterschappen, Rijkswaterstaat en drinkwaterbedrijven. De atlas toont onder andere welke middelen waar zijn gemeten, waar en wanneer de normen worden overschreden, wat de belangrijkste probleemstoffen zijn en welke gewasteelt en middelen hierbij mogelijk een rol spelen. Organisaties als RIVM en het College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden Ctgb, maar ook particulieren maken gebruik van de atlas. Daarnaast is de online tool voor beleidsmakers een belangrijke informatiebron voor het toetsen van beleid.
Wat is er nieuw?
In de upgrade van de atlas maakte ingenieursbureau Royal HaskoningDHV de gehele vormgeving en achterliggende techniek up-to-date. Daarmee is de atlas nu sneller, gebruikersvriendelijker en toegankelijker, bijvoorbeeld ook voor visueel gehandicapten. Gebruikers kunnen de kaarten, tabellen en grafieken nu via verschillende routes vinden, op verschillende apparaten (desktop, tablet, telefoon). Alle resultaten zijn nu direct downloadbaar, indien noodzakelijk zelfs per waterbeheerder, en dus voor iedereen toegankelijk en bruikbaar voor eigen analyses of toepassingen. Doordat aan kaarten een tijdsbalk is toegevoegd, kunnen gebruikers de verschillende kaartbeelden per jaar achter elkaar bekijken. Zo krijgen ze nu ook een goed beeld van de trends.
Belangrijk instrument
Dat de Bestrijdingsmiddelenatlas een belangrijk instrument is geworden, blijkt onder andere uit haar rol in de Evaluatie van de 2e Nota Duurzame Gewasbescherming. Hier is te zien dat de doelstellingen van de Nota maar deels gehaald zijn. Bij het Ctgb speelt de Bestrijdingsmiddelenatlas een belangrijke rol bij de toetsing en toelating van nieuwe middelen. In de laatste jaren werd de Bestrijdingsmiddelenatlas ook steeds belangrijker in de regionale aanpak van de problematiek omtrent waterkwaliteit. Door resultaten aan te bieden in de vorm van een regio-atlas, kunnen beheerders deze gemakkelijk, als aan de ‘keukentafel’, met landbouwers bespreken.
Moderne tijden stellen echter moderne eisen aan de toegankelijkheid, het gebruikersgemak en aan de openbaarheid van data van websites. Daarom werkten de makers het afgelopen jaar hard aan een upgrade van de Bestrijdingsmiddelenatlas. Ze zullen deze op 24 september lanceren tijdens het Monitoringsatelier Gewasbeschermingsmiddelen, een symposium van de waterschappen waarop jaarlijks de meetresultaten van bestrijdingsmiddelen worden besproken.
Meer informatie over onderzoek binnen het CML, waarin de Bestrijdingsmiddelenatlas een belangrijk instrument is, zie de website van de Universiteit Leiden.