Huib Jan van Langevelde nieuwe directeur Event Horizon Telescope
De Leidse astronoom Huib Jan van Langevelde is benoemd tot directeur van het Event Horizon Telescope (EHT)- consortium. De EHT is een project waarbinnen zo’n 350 wetenschappers uit 18 landen samenwerken. De EHT bundelt de grote ALMA-telescoop in Chili met andere (sub)millimetertelescopen en publiceerde in 2019 de eerste opname van een zwart gat.
Telescoop van wereldformaat
Van Langevelde (1963) doet al sinds zijn promotie onderzoek naar het centrum van de Melkweg. Hij is momenteel hoogleraar galactische radiosterrenkunde bij de Sterrewacht in Leiden en daarnaast werkzaam bij JIVE in Dwingeloo. Bij JIVE heeft hij zich gespecialiseerd in de Very-Long-Baseline-Interferometry-techniek (VLBI), waarvan de EHT gebruikmaakt. Met deze techniek maken astronomen extreem nauwkeurige beelden door de opnames van telescopen op verschillende continenten te synchroniseren en gebruik te maken van het feit dat de aarde om zijn as draait. Samen vormen ze een telescoop ter grootte van de aarde die waarneemt in het millimeter-golflengtegebied.
Wereldprimeur
De EHT is opgericht om foto’s te maken van zwarte gaten in het sterrenstelsel M87 en het centrum van de Melkweg, waar het superzware zwarte gat Sagittarius A* huist. In 2019 kwam het team, met daarin diverse Nederlandse wetenschappers, met een wereldprimeur: de allereerste foto van een zwart gat in het centrum van het sterrenstelsel M87.
Nederlandse expertise
Van Langevelde is klaar voor zijn nieuwe uitdaging: ‘Ik ga leiding geven aan een complexe samenwerking, met diverse culturen en ambities. Die moeten we allemaal bundelen om samen nieuwe ontdekkingen te doen.’ De nieuwe rol voor Van Langevelde werd mogelijk gemaakt door de gezamenlijke instituten in Nederland die elk het project al ondersteunen met specifieke expertise, bijvoorbeeld voor het doen van waarnemingen met de ALMA-telescoop, de VLBI-techniek en de astrofysica van zwarte gaten.
Bij het project zijn astronomen betrokken van de Radboud Universiteit (de groepen van Heino Falcke en Monika Moscibrodzka) en de Universiteit van Amsterdam (de groepen van Sera Markoff en Oliver Porth). Het Nederlandse ALMA-expertisecentrum, Allegro, is gehuisvest bij de Universiteit Leiden.
JIVE, mede gefinancierd door NWO en ASTRON, is een Europese instelling die normaliter waarnemingen met het Europese VLBI-netwerk faciliteert. De nieuwste software wordt nu ook voor de EHT ingezet. In Groningen ontwikkelt en bouwt de NOVA-submillimetergroep ontvangers voor ALMA.
Van Langevelde volgt bij de EHT de Amerikaanse astrofysicus Shep Doeleman op.
Zie originele persbericht op: www.astronomie.nl