Met DNA op zoek naar vissoorten
Onderzoekers van Biomon hebben met behulp van DNA-technieken veertig verschillende soorten vissen in de Dommel gedetecteerd. De techniek is in staat meer soorten waar te nemen dan conventionele manieren van meten.
Meer soorten
Biomon, een consortium van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML), Naturalis, KWR en Baseclear, heeft het aantal soorten vissen in de rivier de Dommel gemeten met behulp van zogenaamde Environmental DNA. Door dit eDNA, uit het water te filteren konden de wetenschappers de aanwezigheid van verschillende vissoorten aantonen. Per meetlocatie zijn met eDNA gemiddeld twee keer meer soorten aangetroffen dan met conventionele meetmethodes.
Het eDNA is afkomstig van onder andere individuele cellen die zijn afgescheiden door vervellende dieren, uitwerpselen of cellen uit de slijmlaag van vissen. Omdat elke soort uniek DNA heeft, is het voor onderzoekers relatief eenvoudig om de aanwezigheid van een soort aan te tonen. Naast veertig soorten vissen wist het onderzoek ook de aanwezigheid van enkele salamanders, muizen en zelfs bevers aan te tonen.
Minder invasief
Volgens Krijn Trimbos, onderzoeker bij CML, biedt monitoring met eDNA veel mogelijkheden. Trimbos: ‘Deze techniek is veel minder invasief dan elektrovissen, de huidige standaard meetmethode. In plaats van het doden en daarna handmatig identificeren van dieren is het alleen nodig om een watermonster te nemen. Door dat water vervolgens te filteren en al het aanwezige DNA te meten in het lab, zijn we in staat om snel een duidelijk beeld te krijgen van de aanwezige soorten door de monsters te vergelijken met referentie-DNA.
eDNA wordt al langer gebruikt om verschillende soorten micro-organismes in water te meten en is sinds enkele jaren ook in gebruik bij het monitoren van dieren. Trimbos hoopt dat de techniek de komende jaren meer gebruikt gaat worden: ‘Testen op eDNA is een stuk minder arbeidsintensief dan elektrovissen. We kunnen met deze methode voor hetzelfde geld een onderzoek op meerdere locaties en tijdstippen uitvoeren, om zo een duidelijker beeld te krijgen van de visstand.’
Expertise
Biomon is een samenwerking tussen Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML), Naturalis, KWR Watercycle Research en Baseclear. Waterschappen en waterlabs zoals AQUON maken gebruik van de expertise van Biomon bij het uitvoeren van eDNA-onderzoek.
Het volledige rapport van Biomon is hier te lezen.