Babyplaneten worden razendsnel geboren
Nieuw onderzoek onder leiding van de Leidse promovendus Lukasz Tychoniec wijst uit dat planeten rond jonge sterren – op kosmische schaal – in een 'oogwenk' van minder dan een half miljoen jaar worden geboren. Op basis van gegevens van het ALMA-observatorium in Noord-Chili en de Very Large Array in New Mexico, VS, komen de sterrenkundigen tot de conclusie dat zeer jonge stofschijven al voldoende materiaal bevatten om planeetstelsels te bouwen.
Tot nu toe keken astronomen vooral naar protoplanetaire schijven rond jonge sterren van een tot drie miljoen jaar oud, en in die vrij volwassen schijven troffen ze steeds een hoeveelheid stof aan waaruit niet eens enkele gasplaneet zoals Jupiter te maken is.
Planeten baren
Lukasz Tychoniec van de Sterrewacht Leiden besloot daarom proto-sterren te onderzoeken in de relatief nabijgelegen moleculaire gaswolk in het sterrenbeeld Perseus. De protoplanetaire schijven die de astronomen onderzochten zijn slechts tussen de 100.000 en 500.000 jaar oud, maar zijn mogelijk al planeten aan het vormen.
Genoeg bouwmateriaal
Uit metingen aan het licht dat het stof in de schijven uitzendt, blijkt er meer dan genoeg materiaal te zijn om planeten te bouwen. Ze vergeleken de massa van de schijven met de massa van meer dan 2000 bekende exoplaneetsystemen. Tychoniec: ‘In alle gevallen vonden we dat de hoeveelheid stof voldoende is om de bekende populatie exoplaneten te vormen. De schijven in de Perseus-wolk hebben geen moeite om exoplaneten te maken zoals we die zien in onze Melkweg.’
Science
Coauteur Alex Cridland, postdoc aan de Sterrewacht Leiden, voegt daaraan toe: ‘Decennialang hebben we gekeken naar te “oude” protoplanetaire schijven. Nu blijkt het proces van planeetvorming al veel eerder te beginnen.’
Het onderzoek is geaccepteerd voor publicatie in het blad Astronomy & Astrophysics. Daarnaast schreef het toonaangevende blad Science een nieuwsbericht over de resultaten. Het onderzoek zal bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe modellen voor planeetvorming, waarmee astronomen een beter begrip krijgen van de manier waarop en het tempo waarin exoplaneten – en ook ons eigen zonnestelsel – zijn gevormd.
Publicatie
Łukasz Tychoniec et al. - Dust masses of young disks: constraining the initial solid reservoir for planet formation (2020). Accepted in Astronomy & Astrophysics.
Beeld: Gemini Observatory/AURA artwork by Lynette Cook
Bron: astronomie.nl