Zorgproblemen aanpakken door begrijpen van de ander
Hoe houden we zorgmedewerkers gezond, bestrijden we eenzaamheid en hanteren we social distancing tijdens iemands laatste levensuren? Als we zulke vragen willen beantwoorden, moeten we eerst het perspectief begrijpen van wie deze problemen ondergaan, zeggen de docenten van deze nieuwe Honours Class: “Het helpt je later in het leven.”
Op een zonnige vrijdagmiddag in april nemen docenten Titus van der Spek, Betty Huerta en Lex van Delden de tijd om vragen te beantwoorden over hun gloednieuwe Master Honours Class, Innovating Health & Well-being: Covid-19 Edition. Gisteren hadden ze de eerste virtuele ontmoeting met hun studenten. Lex: “Je kon merken dat ze enthousiast waren om te beginnen.”
Datzelfde geldt voor hun begeleiders, die elkaar overigens ook alleen nog maar online gezien hebben: “We ontmoetten elkaar zo’n twee en een halve week geleden, en moesten het vak in heel korte tijd vormgeven”, vertelt Titus. “Het was een interessante reis, met uitputtende weekeindes en lange belsessies. Nu beginnen we de vruchten te plukken van al dat werk.”
Deze Master Honours Class is een samenwerking tussen PLNT, de Leyden Academy en de Universiteit Leiden.
Lex van Delden was soldaat en later fysiotherapeut in een ziekenhuis, waar hij patiënten behandelde met neurologische problemen. Nu werkt hij voor onderzoeksinstituut Leyden Academy.
Betty Huerta studeerde Industrieel Ontwerpen in Mexico en werkte in het sociaal ondernemen aldaar. Na een master aan de TU Eindhoven kwam ze in dienst bij PLNT in Leiden.
Titus van der Spek schreef zijn proefschrift over ondernemerschap en innovatie. Hij doceert Business Management aan de Haagsche Hogeschool en is betrokken bij Honours Classes van de Universiteit Leiden.
'Design thinking is meer een mindset dan een methode'
Het belang van nederigheid
De komende weken zal het werk vooral verzet worden door de studenten, die het vak bovenop hun reguliere onderwijsprogramma’s volgen. Bij wijze van uitzondering doen zowel bachelor- als masterstudenten mee. Hun doel: het oplossen van zorgproblemen die door de coronacrisis naar boven komen drijven. “Organisaties die wij kennen, zoals de gemeente Leiden en zorgorganisaties, hebben suggesties gegeven, maar de groepjes zijn vrij hun eigen probleem te definiëren”, zegt Lex.
Bij hun zoektocht zullen de studenten uitgaan van het diamantenmodel van design thinking, een strategie voor het ontwikkelen van oplossingen (zie de afbeelding hieronder). Het model bestaat uit drie fases: begrijpen, ontwikkelen en leveren. “Design thinking is meer een mindset dan een methode”, vertelt Betty. “Het gaat om het centraal plaatsen van degene die je probeert te helpen.”
Ze geeft een voorbeeld om het belang hiervan te illustreren. “Stel dat ik Titus een cadeau wil geven. Ik hou van planten, dus ik koop een plant voor hem. Maar als hij niet van planten houdt, of er geen ruimte voor heeft, of binnenkort gaat verhuizen, dan is mijn cadeau niet erg behulpzaam voor hem.” De moraal van haar verhaal: “Wees nederig over je aannames en sta jezelf toe om te leren van de mensen die je probeert te helpen.”
Vergif voor ondernemerschap
De docenten vinden dat design thinking vaker mag worden toegepast, met name in de zorgsector. Betty: “Jarenlang zijn industrieën bezig geweest met innoveren, terwijl de gezondheidszorg hetzelfde is gebleven.” Ex-fysio Lex heeft daar een verklaring voor: “Om iets te veranderen, moet je je door een lang proces van regelgeving heen werken.”
Een ander probleem dat hij noemt is – wederom – de “koppige” mindset van mensen. “Vaak zijn ze alleen gericht op hun eigen expertise.” Al met al is het geen wonder dat innovatie achterloopt, concludeert Titus, die lesgeeft in bedrijfsmanagement. “Tradities, regels en bureaucratie zijn essentieel vergif voor ondernemerschap. Er moet ruimte zijn om dingen te proberen.”
Ondanks deze obstakels merkt het drietal dat er gedurende de coronacrisis een verschuiving plaatsvindt. De pandemie laat zien hoe groot de urgentie voor verandering is. “Daarom denk ik dat dit – helaas – het perfecte moment is om te innoveren”, aldus Betty.
'We zien ze liever met twintig betrokkenen praten, dan een academisch paper schrijven'
Wat we ze willen meegeven
De zorg is niet de enige sector die ‘corona’ beïnvloedt: ook trends in het onderwijs krijgen een impuls. “Voor een vak als dit heb je niet alleen inhoudelijke experts, maar ook coaches, techneuten, en communicatiemensen”, somt Titus op. De rol van de experts verandert bovendien, voegt Betty toe: “Wij zijn niet langer degenen in de kamer die ergens het meest van weten, maar begeleiders van het proces.” Zo hebben ze wekelijks een gesprek met hun groepje om hen te coachen en ideeën aan te reiken.
Uiteindelijk moeten de studenten echter op hun eigen benen staan – en dat is soms nog wel eens wennen. “Veel van hen zijn nooit gestimuleerd om met de echte wereld om te gaan”, zegt Titus. “Maar in deze class zien we ze liever met twintig betrokkenen praten in vijf minuten, dan een academisch paper schrijven. Aan het begin kan dat erg eng zijn.”
Maar deze praktische aanpak werpt zijn vruchten af, verzekert Betty, die eerder met Titus vergelijkbare vakken heeft gegeven. “Het boost je vertrouwen als je ziet dat je dingen kan realiseren die ertoe doen, en mensen echt daarin geïnteresseerd zijn.” Titus: “Dat is wat wij ze willen meegeven, zonder ze al te veel druk op te leggen. We omarmen falen net zo goed als succes.”
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofDe inleidende video die de docenten maakten voor potentiële deelnemers van hun Master Honours Class.
Geïnspireerde studenten
Of de pogingen van de honoursstudenten om oplossingen te vinden voor zorguitdagingen succesvol zijn, moet nog blijken: begin juni presenteren zij hun plannen. Hoe dan ook hoopt Lex dat ze van de Master Honours Class profiteren. “Het kan een moeizaam proces zijn als je iemand anders’ leven wilt begrijpen – maar als je er eenmaal doorheen bent, helpt het je later in het leven.”
Titus is optimistisch: “Bij elk vak dat ik heb meegemaakt zijn studenten geïnspireerd geraakt.” Gezien het enthousiasme dat ze tijdens de eerste ontmoeting getoond hebben, lijken deze deelnemers daarop geen uitzondering te zijn.
Tekst: Michiel Knoester
Mail de redactie