Sara Polak waarschuwt voor sociale media: ‘Wat doe je met die tweets van Trump?’
Sara Polak, Amerikanist en universitair docent bestudeert hoe Amerikaanse presidenten omgaan met de media en hoe nieuwe, sociale media ons collectieve geheugen en het politieke spel beïnvloeden. ‘Algoritmes van sociale media beïnvloeden ons en onze politieke keuzes, op manieren die we niet overzien’, aldus Polak.
Ze ziet namelijk een fundamentele verandering die we nog niet begrijpen, dus ‘hoe sociale media en de prosumer culture echt werken.’ Daarmee bedoelt ze de zogeheten producerende consument, die zelf ook inhoud op sociale media maakt, zoals memes, tweets of vlogs.
Sociale media en de democratie
Want sociale media zijn invloedrijker dan ze soms lijken, legt ze uit. Denk aan de ophef rondom data-bedrijf Cambridge Analytica. Dat misbruikte gegevens van Facebookgebruikers voor de presidentscampagne van Trump in 2016. ‘Als de algoritmes die het stemgedrag van mensen beïnvloeden perfect werken, maakt dat de democratie zoals we die nu kennen onmogelijk. Daar kun je je niet tegen wapenen als je het niet begrijpt.’
Platforms zoals Facebook en Twitter maken geen content maar nodigen wel uit tot een bepaalde interactie, vertelt Polak. Daarbij stelt elk medium zijn eigen voorwaarden voor bepaald gedrag: ‘Twitter draait om korte scherpe boodschappen. Er is geen ruimte voor nuance, waardoor mensen snel ruzie met elkaar krijgen.’
Trump en zijn tweets
In haar wetenschappelijke perspectief op de actualiteit ziet Polak haar impact als onderzoeker terug. Nederlandse media vragen haar met regelmaat de politiek van de Verenigde Staten te duiden. In voor- en nagesprekken gaat het dan vaak over andere zaken dat het directe nieuws: ‘Veel journalisten worstelen met het verslag doen van de tweets van Trump bijvoorbeeld’, vertelt ze. ‘Wanneer reageer je wel en niet? Daar kan ik vanuit mijn onderzoek een visie op geven.’
Een voorbeeld: Trump postte op Twitter kort na zijn verkiezing ineens wat over actrice Meryl Streep. ‘Dat was rond de tijd dat de eerste berichten over mogelijke Russische inmenging aan het licht kwamen. Dit is het Twitterequivalent van “hé, je veter zit los”. Trump is in de eerste plaats een entertainer, daar is hij echt heel goed in’, legt ze uit. ‘Dus je kunt er vergif op innemen dat als hij ineens over Meryl Streep gaat twitteren, dat hij daarmee de aandacht probeert af te leiden. In die periode waren zijn tweets duidelijk een rookgordijn.’
Virusonderzoek
Polak is momenteel ook bezig met de bundel Embodying Contagion, over de culturele weergave van epidemieën. Die bundel is met het rondwarende coronavirus ineens heel relevant. ‘Door dit boek heb ik geleerd dat ons culturele voorstellingsvermogen van dit soort gezondheidscrises heel erg bepaald wordt door populaire cultuur, zoals zombiefilms en series als The Walking Dead. Neem bijvoorbeeld dat hamsteren: dat gebeurt mede, omdat we uit die populaire cultuur het apocalyptische scenario van schaarste in een noodsituatie kennen.’