Het Corona College
Op maandagavond 18 mei gaf Universitair docent Wimar Bolhuis online ‘Het Corona College’. Op de avond zelf werd dit door ruim 500 mensen bekeken. Er werden veel vragen gesteld en de reacties waren erg positief.
De koppen die je laatste tijd veel in de krant ziet zijn onder andere:
‘Grootste krimp Nederlandse economie sinds financiële crisis voorzien.’
‘Coronavirus oorzaak van acht unieke economische records’
Wimar gaf met 5 vragen ‘antwoord’ op deze krantenkoppen. Hieronder volgt een samenvatting van het college. Klik hier, om het volledige college terug te kijken.
Hoe werkt een economie?
Een economie is een geldkringloop, die bestaat uit de consument, bedrijven, banken en de overheid.
Deze 4 partijen hebben invloed op elkaar en er gaat geld heen en weer tussen al deze partijen. Dit gebeurt zo binnen Nederland.
Los van deze ‘Nederlandse kringloop’ is er dan ook nog de Europese Centrale Bank die hier invloed op heeft. Naast de ‘Nederlandse kringloop’ heb je zo nog meer kringlopen, denk aan bijvoorbeeld ieder land apart. Deze kringlopen hebben onderling ook weer invloed op elkaar.
Wat zijn de economische gevolgen van de corona crisis?
Doordat de hele wereld momenteel in een lock down gaat/is gegaan heeft dit veel invloed op alle economische kringlopen. De crisis wordt dus niet direct door het virus veroorzaakt, maar dit komt door het besluit dat overheden hebben genomen om in lockdown te gaan om het virus te beheersen. Hierdoor stopt de geldkringloop. Alle Europese economieën knakken nu, het is duidelijk zichtbaar dat de landen die de meest strikte lockdown maatregelen hebben (Zuid Europa) ook de grootste economische schade oplopen nu. De sectoren die hier de meeste hinder van hebben zijn o.a.: horeca, culturele sector, reisbranche en de non food producten. Een gevolg van het niet meer reizen betekent dus ook weer een zakkende olieprijs nu de vraag daar vele malen minder is.
Wanneer we zoveel omzet gaan verliezen zal het aantal faillissementen dus ook in 2020 en 2021 stijgen. De Nederlandse economie is het eerste kwartaal met 1,7% gedaald, terwijl de lockdown pas eind eerste kwartaal in is gegaan. Het tweede kwartaal zal dus veel harder getroffen worden. Het consumentenvertrouwen is dan ook fors gedaald en daardoor gaan de bestedingen ook omlaag. Vakantiegeld gaat dit jaar dan ook anders besteed worden (sparen, schulden aflossen) en zal minder in consumpties uitgegeven worden. De verwachting is dat dit de grootste crisis gaat worden sinds jaren, de verwachting is dat de Nederlands economie gaat dalen met 7,5%
Hoe reageren overheden?
Er zijn verschillende manieren hoe een overheid kunnen reageren. Er kan iets gedaan worden met de overheidsuitgaven, belastingen en premies en als laatste de garanties van banken.
In Europa wordt name veel geholpen in de uitstel van belastingen, zodat bedrijven hun geld cash kunnen houden. Er wordt naar gekeken hoe we het cash geld in de geld kringloop houden tijdens deze lockdown. Dit betekent wel dat Nederland het grootste begrotingstekort tegemoet gaat sinds 1814.
Hoe reageren centrale banken?
Centrale banken reageren op deze crisis richting de banken. Dit doen zij onder andere door geen rente te vragen, maar rente te geven. Om zo banken te stimuleren om bedrijven te helpen. Daarnaast kunnen ze iets doen aan de geldhoeveelheid. Wanneer de geldkringloop stopt en er is cash nodig kunnen de centrale banken geld bijmaken. Leningen worden momenteel ook opgekocht door de ECB, ook om landen te helpen bij alle steunpakketten die zij nu aanbieden.
Wanneer de economie nu tijdelijk stil staat, maar er wel veel geld beschikbaar komt is het gevolg hiervan dan inflatie? Dat hoeft niet, want dat is bij een eerdere crisis ook niet gebeurt. De kans is wel groot dat het de beurzen opstuwt. Maar dit is een groot experiment want deze mate van steun heeft nooit eerder plaats gevonden.
Hoe herstellen we van deze crisis?
Het kan zijn dat we gewoon doorgaan waar we gebleven waren voor 13 maart jl. De eerste twee kwartalen is er een enorme daling, maar mogelijk dat in de laatste twee kwartalen en in 2021 we weer terug op krabbelen. Een zogenaamde V shaped recovery. Dit zou betekenen dat we alleen maar even de pauze knop hebben gedrukt in de geld kringloop. Maar dit blijft allemaal nog erg gokken en onzeker. Mede ook afhankelijk van hoe de komende periode gaat lopen.
Vragen van kijkers
Na afloop werden er veel vragen gesteld, onderstaand een aantal vragen die beantwoord werden.
Voor welke sector wordt de heropleving het meest lastig?
Dit zal met name de evenementen en cultuurbranche, omdat veel groepen mensen bij elkaar nog niet mogelijk is.
Wie gaat uiteindelijk betalen voor de crisis en wanneer?
Van de vorige crisis is geleerd om meteen te gaan bezuinigen. Alle centrale banken hebben de rentes nu erg laag aangeboden voor overheden. Als de rentes zo laag zijn, dus lager zijn dan de groei die we straks gaan doormaken dan kun je de rentelasten ook over een langere periode betalen. Dan zou je in theorie niet eens extra hoeven te betalen.
Hoe reëel is een V vormig herstel?
Het is een ideaal herstel. In crisis zoals dit zit je met een groot vertrouwensvraagstuk. Durven mensen straks weer op dezelfde manier door te leven en dus geld uit te geven? Maar ook het vertrouwen van landen onderling, nu er grenzen worden gesloten deze zomer. Wanneer we elkaars inwoners niet meer vertrouwen. Dit is een heel groot risico. We zijn afgelopen jaren veel internationaler geworden, maar mocht het vertrouwen nu geschaad worden dan is dat een groot probleem.
Mocht je naar aanleiding van dit artikel of het college nog vragen hebben, dan kun je deze mailen naar communicatie@fgga.leidenuniv.nl
Klik hier om deel 1 van de presentatie te bekijken, en klik hier om deel 2 van de presentatie te bekijken.
