‘Een geslaagde truc, iedereen had het erover’
Nu fysiek onderwijs onmogelijk is, moeten docenten op zoek naar digitale alternatieven. Tijdens een online college over retorica, waarin PRE-studenten coronatoespraken van de premier en de koning analyseerden, bleek dat dat ook voordelen heeft.
Virtueel je hand op steken
De studenten van het Pre-University College zitten op 30 maart niet in de universiteitsbanken, maar achter hun laptops, in een soort online klaslokaal. De regie hierover heeft dr. Casper de Jonge. In een interactief college past hij met zijn groep klassieke theorieën over retorica toe op coronaspeeches van premier Rutte en koning Willem-Alexander.
Die interactie lijkt op het eerste gezicht lastig, als de docent naar een scherm kijkt, in plaats van naar een lokaal leergierige PRE-studenten. Toch blijkt het tegendeel waar. Zo kunnen studenten tijdens het college in de chat vragen stellen, zonder de docent te hoeven onderbreken. Bovendien is het mogelijk om uitgebreid antwoord te geven op vragen door virtueel ‘je hand op te steken’. Als de docent je dan de beurt geeft, kom je voor iedereen in beeld. Van deze functie om even ‘voor de klas te staan’, maken de PRE’ers veelvuldig gebruik.
Ethos, logos en pathos
Dr. De Jonge werkt aan de hand van Aristoteles drie manieren om te overtuigen uit. Bij ethos gaat het erom hoe de spreker zich aan zijn publiek presenteert. Een spreker kan ook overtuigen door emotie op te roepen, ook wel bekend als pathos, en ten slotte door logos, het gebruiken van argumentatie. ‘Waar de coronatoespraak van Rutte bij het argumenteren voor de intelligente lockdown vooral gevuld was met logos, maakte Willem-Alexander gebruik van pathos’, stelt De Jonge. De koning beriep zich vooral op emotie door verschillende groepen in de samenleving een hart onder de riem te steken, en door deze groepen te verbinden.
Eenzaamheidsvirus
Zo zal het niemand ontgaan zijn dat Willem-Alexander een nieuw woord heeft bedacht tijdens zijn speech: het ‘eenzaamheidsvirus’. Hiervan gaat het hart van menig retoricus sneller kloppen. Volgens De Jonge is dit namelijk een combinatie van twee stijlfiguren: een neologisme en een metafoor. ‘Het neologisme van de koning is een heel geslaagde truc, hij maakte een nieuw woord en iedereen had het erover’, aldus De Jonge. ‘Het tweede stijlfiguur is een metafoor: eenzaamheid is een ziekte die bestreden moet worden. Dat doen we door contact te maken met elkaar.’
Dat contact hebben de PRE-studenten wel gevonden. Waar onderwijs op afstand in deze tijden de norm is, leken zij juist dichter bij hun docent dan ooit. Toch staat iedereen te springen om weer écht de collegebanken in te gaan.
Tekst: Thijs Endendijk
Mail de redactie