Koninklijke onderscheiding voor archeoloog Maarten Jansen
Op 24 april is bekend geworden dat archeoloog prof.dr. Maarten Jansen vanwege zijn afscheid benoemd wordt tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Door de coronacrisis blijft het voorlopig bij de bekendmaking.
De coronacrisis treft ook de jaarlijkse lintjesregen ter gelegenheid van Koningsdag op 27 april: het opspelden van de versierselen is door de 1,5 metermaatregel niet mogelijk. Archeoloog Maarten Jansen, inmiddels met emeritaat, kreeg op 24 april te horen dat aan hem een hoge koninklijke onderscheiding is toegekend: Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De uitreiking van de versierselen door de burgemeester van zijn woonplaats Rijswijk, wordt naar een later tijdstip verschoven. Wel heeft de burgemeester Jansen via een beeldverbinding persoonlijk op de hoogte gesteld.
Uitstekend docent
Maarten Jansen, hoogleraar Meso-Amerikaanse Archeologie en Geschiedenis, studeerde en promoveerde ook aan de Universiteit Leiden. Hij is een begenadigd docent. Gespecialiseerd in Zuid- en Midden-Amerika, in het bijzonder Mexico, maakte hij de studenten bewust van de relevantie van de inheemse belangen bij het doen van onderzoek. Hij richtte een succesvolle specialisatie op met betrekking tot de archeologie en cultuurhistorie van de Amerika's. Met name toen Jansen in de jaren tachtig en negentig doceerde over het toen net ontcijferde Mayaschrift, puilden de collegezalen uit. Studenten van over de hele wereld, in het bijzonder Zuid-Amerika, kwamen naar Leiden.
Het belang van het heden
Jansen was een vroege verspreider van de idee dat het verleden van hedendaagse inheemse volkeren nooit begrepen kan worden zonder daarbij het heden in ogenschouw te nemen. Hij droeg deze visie ook uit in de opleiding ‘Cultureel Erfgoed van Inheemse Volkeren’, wat tot een omwenteling in het denken van studenten en promovendi – dus latere onderzoekers - heeft geleid. Daarnaast heeft Jansen er met zijn onderzoek ook voor gezorgd dat het verleden van inheemse volken ook voor henzelf nieuwe betekenis heeft gekregen.
Hollandse school
Mede dankzij Jansen is er veel meer helderheid gekomen rond de nog bestaande precolumbiaanse - Mexicaanse/Mixteekse - codices (geschilde boeken). De analytische technieken die hij samen met enkele medeonderzoekers ontwikkelde om deze historische documenten te doorgronden, worden in het vakgebied zelfs de 'Hollandse school' genoemd. De focus van Jansen op precolumbiaanse culturen met als zwaartepunt de interpretatie van de Mexicaanse beeldhandschriften, heeft van Leiden wereldwijd een van de belangrijkste centra op het vakgebied gemaakt.
Maatschappelijk belang belang
Met recht kan worden gesteld dat Jansen steeds het maatschappelijke en algemene belang vooropgesteld heeft. In zijn ERC Advanced project ‘Tijd en Kalender in Meso-Amerika' betrok hij vele onderzoekers met een Indiaanse achtergrond, die in eigen land vaak onvoldoende kansen kregen. Bijkomende wetenschappelijke oogst was dat zij vanuit hun eigen gemeenschappen kennis meebrachten die anders moeilijk bereikbaar was geweest.
Jansens wetenschappelijke werk en zijn hart voor de inheemse volken is in Mexico niet onopgemerkt gebleven: vele eerbewijzen vielen hem ten deel.
Foto bovenaan: 'Gesprekken tussen Kunst en Wetenschap', 2015, foto Gordon Meuleman
