Digitaal sprinkhanen bekijken en microscopie op afstand
Door de coronacrisis moesten ze middenin hun cursus omschakelen naar onderwijs op afstand: universitair hoofddocent Marcel Schaaf en promovendus Michiel Hooykaas van het Instituut Biologie Leiden over digitale practica, online hoorcolleges en hun grootste hindernis: tentamens.
Online ontleden
Op 19 maart kregen alle studenten van de Universiteit Leiden te horen dat het onderwijs met ingang van 23 maart online zou plaatsvinden vanwege de coronamaatregelen. Dat betekende voor de docenten dat ze hun lessen anders moesten aanbieden. ‘We hebben ontzettend geluk gehad dat we op dat moment halverwege de cursus waren en alle practica al hadden gedaan’, zegt Marcel Schaaf. Hij is universitair hoofddocent bij het Instituut Biologie Leiden (IBL) en zat middenin de cursus Microscopie en Imaging voor tweedejaars biologiestudenten, 60 in totaal.
Ook Michiel Hooykaas had al een reeks practica gehad in zijn cursus Biodiversiteit Dier. Wel moesten zijn 185 eerstejaarsstudenten bijvoorbeeld nog een sprinkhaan ontleden als practicum. Hooykaas: ‘Ik heb er een digitale module van gemaakt met foto’s van de stappen van het ontleden, en een verhalende beschrijving vanuit de ogen van een student. Zo heb ik de ik-figuur foutjes laten maken, net zoals het studenten kan overkomen in een echt practicum. Ik heb hele leuke reacties van studenten gekregen.’
Colleges terugkijken
Hooykaas merkte dat de korte video’s die hij opnam populair waren bij de studenten. Wel miste hij de interactie en de mogelijkheid om in te spelen op het publiek in de audiocolleges die hij heeft opgenomen. In de microscopiecursus van Schaaf kregen de studenten online hoorcolleges van gastdocenten via het videoplatform Kaltura. Zowel docenten als studenten waren daar goed over te spreken. ‘De studenten gaven aan dat ze het prettig vonden om de colleges in eigen tempo te kunnen bekijken. Het gastcollege kwam ‘s ochtends online en in de middag hielden we in Kaltura Live Room een nabespreking met de gastdocent.’ Schaaf ziet wel voordelen: ‘Studenten vonden het handig om colleges te kunnen terugkijken. Het scheelt ook reistijd en werkdruk. Een opgenomen college bespaart voorbereidingstijd.’
Hooykaas: 'Creatieve oplossingen die je nu bedenkt, kun je later naast het bestaande onderwijs inzetten'
Hooykaas ziet mogelijkheden om zijn digitale practicummodules in te zetten voor studenten die een practicum moeten inhalen. Beide docenten zijn het erover eens dat fysiek onderwijs niet altijd vervangbaar is. Volgens Schaaf komt het bij online onderwijs meer aan op de discipline van studenten. Hij benadrukt dat het belangrijk is om de studenten eerst in het echt te leren kennen; met alleen digitaal onderwijs wordt het te anoniem.
Spieken bij tentamen
Zowel Schaaf als Hooykaas hebben hun tentamen via Blackboard aangeboden. Bij Schaaf kon het systeem het niet aan: ‘Afbeeldingen laadden niet en het duurde soms wel een minuut voordat een antwoord kon worden ingevuld.’ De lessen die hij heeft geleerd deelt hij met andere docenten: ‘Ik ben er zo diep ingedoken de afgelopen weken, ik kan nu anderen helpen die ergens tegenaan lopen.’
Normaal mogen de studenten bij deze tentamens geen boeken gebruiken, maar spieken is niet te controleren op afstand. Hooykaas: ‘Ik heb ze een tijdlimiet gegeven en de studenten gestimuleerd om zich goed voor te bereiden. Toch is het de vraag wat de resultaten van een digitaal tentamen betekenen. Dat gaan we met de onderwijssectie bespreken.’