Organisatiepsycholoog Aukje Nauta: ‘Begin een hobby’
Psycholoog Aukje Nauta bestudeert hoe de mens zich beter kan voelen in een organisatie. Die ‘organisatie’ is nu voor velen het gezin, voor anderen, alleenwonenden, is die geheel afwezig. Wat betekent dat voor hen en hoe kun je als alleenwonende het hoofd bieden aan mogelijke problemen?
Er is al veel geschreven over hoe als gezin te overleven in tijden van corona. Minder over de vele alleenwonenden die er ook zijn. Hoewel collega’s niet ook vrienden hoeven zijn, spelen ze voor werkenden wel een belangrijke sociale rol. Continu thuis werken kan dus een gevoel van sociale isolatie geven, zeker als ook alle andere groepsactiviteiten wegvallen. ‘We zijn kuddedieren en enorm sociaal’, zegt Nauta.
Discipline
‘Als je alleen woont kan het moeilijker zijn om werkdiscipline op te brengen’, zegt Nauta, die zelf ook alleenwonend is. 'Hoe zorg je ervoor dat je je kunt concentreren en dat je productief bent? ‘Het is belangrijk om een dagstructuur aan te brengen. Houd de tijd van naar bed gaan en opstaan aan alsof je naar je werk gaat. Trek na het douchen kleding aan die je naar je werk aan zou doen om in de werkstand te komen. Het is verleidelijk om je pyjama of badjas aan te houden maar die associeer je niet met werk. Maak een lijstje van wat je wilt doen vandaag. Het is helemaal niet erg dat je aan het einde van de dag niet alles af kunt vinken. Word dan niet boos op jezelf, het gaat erom dat je doelgericht aan de slag gaat.‘
Jezelf belonen
Pauzeren is ook belangrijk, stelt Nauta. Even de zinnen verzetten. ‘Dat kun je doen door een wandeling te maken of jezelf te belonen, even iets te doen waar je blij van wordt.’ Zelf kent ze mensen die opgewekt worden van huishoudelijk werk. ‘Bij wijze van pauze ruim je een kastje opnieuw in. En als je geen hobby hebt, begin er dan een.’ Nauta kent het klappen van de zweep van het thuiswerken. Ze heeft, samen met een partner, als communicerend vat met het hoogleraarschap, een adviesbureau. Het heet Factor Vijf en is gericht op duurzame inzetbaarheid van werknemers. Het bureau heeft wel iemand in dienst die de telefoon opneemt, agenda’s beheert en de website onderhoudt, maar geen eigen kantoor. Het werk gebeurt dus thuis, en Nauta woont ook alleen. Ze schrijft nu een boek en beloont zichzelf als ze weer een stuk af heeft.
Haar type thuiswerk is wel anders dan dat van veel universitaire medewerkers, meent Nauta. ‘In een grote organisatie is de onderlinge afhankelijkheid veel groter. Je bent meer sámen bezig om het werk tot een goed einde te brengen, vooral rondom onderwijs. Dat geeft wat meer verbinding. En mooi dat er via internet mogelijkheden zijn om toch te vergaderen en college te geven.’
Van lamlendig tot depressief
‘Lang leve internet’, zegt Nauta. ‘Er zijn nu zóveel programma’s om ook het contact met familie en vrienden te onderhouden.’ Maar die kunnen niet voor iedereen alles oplossen. Je kunt je gaan vervelen, je sociaal geïsoleerd of lamlendig voelen, somber worden en tenslotte depressief. ‘In gezinnen is de kans op agressie juist groter. Familieleden voelen zich eerder in het nauw gedreven en dan is het fight or flight. Als het laatste niet goed lukt, kan het ruziën of zelfs vechten worden. (De politie noteerde aanmerkelijk meer meldingen van huiselijk geweld, en burenruzies en overlast: in de eerste week van verplicht thuiswerken van 5500-red.)
Internet kan overigens ook een valkuil zijn waar je je te snel door laat afleiden. ‘Sluit van tijd tot tijd internet af. Goed voor de concentratie en de productiviteit’, aldus Nauta.
Vermogen tot reflecteren
Gelukkig hebben wij mensen een waardevolle eigenschap die ons kan helpen, stelt Nauta. We kunnen reflecteren, naar onszelf kijken. ‘Probeer uit de lamlendigheid of somberheid te komen’, zegt ze. ‘Ga even iets fijns doen dat je er weer uit haalt.’ Een hulpmiddel dat haar zelf helpt is de dag een cijfer geven. ‘Dat is lang niet altijd een 8, het kan best eens een 6 zijn. Ik kijk ook altijd naar het waarom: waarom een 8, waarom een 6? Daar leer je van. Je kunt na een 6 bedenken hoe het de volgende dag misschien weer een 8 kan zijn, of zeker een 7.’
De factor tijd
Een laatste vraag tenslotte: wat kan de factor tijd doen? Stel, en dat begint zich af te tekenen, dat deze situatie maanden gaat duren? Nauta kan het niet zeggen. ‘Met dit type isolatie hebben we nog maar weinig ervaring. Ik zie dat er geweldig veel creativiteit naar boven komt bij mensen. Die geeft hoop en biedt tegenwicht.’
Tekst: Corine Hendriks
Mail de redactie