Rector Stolker: ‘Geef het toeval een kans’
Hoe denkt rector Carel Stolker over onderwerpen als studiestress, ‘ongeschoonde' cijferlijsten en wel of niet verengelsen? Rechtenstudenten vroegen Stolker het hemd van het lijf in een Leidse versie van College Tour op 27 januari.
Terug naar de rechtenfaculteit. Het leven kan voor onverwachte wendingen zorgen, merkt een openhartige rector Carel Stoker diverse keren op. Nu beantwoordt hij als rector vragen van Leidse rechtenstudenten, maar in 1974 was hij er zelf één. ‘Ik had toen geen idee dat een universiteit een rector had en ook de decaan kende ik niet. Je had je eigen kluppie en dat geldt misschien nog steeds wel voor studenten.’ Hij vertelt over de diverse taken van een rector. Samen met Hester Bijl en Martijn Ridderbos zit hij in het college van bestuur dat de universiteit aanstuurt. ‘Ik hou me bijvoorbeeld bezig met zaken als benoemingen van hoogleraren en visitatiecommissies. Daarnaast ben ik het boegbeeld van de universiteit, in overleggen, discussies en bij plechtigheden. Dan draag ik ook een ambtsketen – in Leiden hebben we een hele sobere. Een Wageningse hoogleraar merkte eens op dat het net lijkt of ik een fietsketting draag.’
Hoe blijf ik toekomstbestendig?
Diverse studenten vragen de rechtenalumnus om advies: zal ik een brede of een specialistische master kiezen en hoe blijf ik ‘toekomstbestendig’? ‘Juristen moeten niet alleen wetten kunnen oplepelen, want zoiets als artikel 23.2 is over een paar jaar misschien niet meer geldig', stelt Stolker. ‘Je moet vooral analytisch leren denken en dóór durven vragen.’ En misschien wel het belangrijkste: studenten moeten leren steeds weer nieuwe dingen te leren in deze snel veranderende wereld. ‘Dat moest ik zelf ook toen ik net gepromoveerd was en opeens gevraagd werd om mee te werken aan een nieuw Burgerlijk Wetboek voor Albanië.’
Engels als voertaal
Dan een ander heet hangijzer: hoe denkt Stolker over de verengelsing van Nederlandse universiteiten. Wil hij net als de universiteit in Twente ook het Engels als voertaal? Hij wijst op de verschillen. De universiteit in Twente – die nu University of Twente heet - ligt in het grensgebied met Duitsland en is meer gespecialiseerd in de technische opleidingen. Kortom, een andere universiteit. ‘Hier hanteren we de regel: de bachelor is in het Nederlands, tenzij de opleiding heel internationaal georiënteerd is. De master is in het Engels, tenzij de opleiding Nederlands georiënteerd is. Zoals Nederlands recht. De opleidingen in Den Haag zijn vaker Engelstalig gezien de internationale onderwerpen die daar bestudeerd worden. En ook het onderzoek is over het algemeen heel internationaal georiënteerd en dus Engelstalig, aldus Stolker.
Vercommercialisering onderwijs
Het gesprek gaat ook over de strijd om meer geld voor onderzoek en de Commissie van Rijn die geld van de alfa-en gammastudies wil overhevelen naar de bèta-opleidingen. Stolker steunt het protest hiertegen en constateert dat de zaak er nog niet goed voor staat. Is vercommercialisering een optie om het onderwijs te bekostigen? Hij wil dat niet voor Nederlandse studenten aan de huidige universiteiten, daar zou het onderwijs volgens hem bijna gratis voor moeten zijn. Maar Stolker ziet wel kansen voor internationale opleidingen aan nieuwe Nederlandse onderwijsinstellingen, bijvoorbeeld in krimpgebieden. Want wereldwijd is er een kolossale behoefte aan goed onderwijs en daar is Nederland goed in. Schertsend: ‘Misschien moeten we varkenstallen ombouwen tot studentenhotels.'
Positie promovendi
Is Stolker over bepaalde zaken in de loop van zijn rectoraat anders gaan denken? ‘Ja, ik ben me bijvoorbeeld veel meer gaan verdiepen in onderwerpen als hoge werkdruk en dat het gezinsleven daaronder kan lijden. Ook ben ik me meer bewust geworden van de positie van promovendi.' Door de afhankelijkheid van hun promotor vinden velen het lastig om openlijk kritiek te geven en dat kan leiden tot een angstcultuur. Stolker noemt enkele maatregelen: een nieuw systeem van professionelere vertrouwenspersonen, in combinatie met een jaarlijks gesprek voor promovendi met een onafhankelijk persoon buiten de universiteit, kan uitkomst bieden.
'Laat de tijd niet als zand door je vingers wegglijden.’
Studiestress studenten
Natuurlijk komt ook de studiestress van studenten ter sprake. ‘Wie van jullie heeft daar last van?’, wil de rector weten. Sommige studenten beamen dat. Het is de veeleisende optelsom van studieschuld, op tijd afstuderen, een sociaal leven hebben én startklaar zijn voor de arbeidsmarkt. Wat is de beste route? Stolker snapt dat studenten zich zorgen maken, maar wil hen wel meegeven: ‘Laat het leven stromen. Er is niet één weg en het is niet allemaal te plannen.’ Zelf is hij, zo vertelt hij, twee keer blijven zitten op de middelbare school. ‘Maar gelukkig bleek ik een talent voor rechten te hebben.’ Het draait niet allemaal om snelheid, benadrukt hij. ‘Werkgevers kijken ook naar wat je nog meer hebt gedaan. Doe dus iets naast je studie. Of het nu een vereniging, werk of mantelzorg is. Laat de tijd niet als zand door je vingers wegglijden.’
Schone cijferslijsten
Een paar studenten wijzen hem op het fenomeen van de ‘ongeschoonde' cijferlijsten. Sommige advocatenkantoren vragen sollicitanten cijferlijsten van de faculteit te geven om de hoogte van de cijfers te zien en of er veel herkansingen waren. Hierdoor schrijven sommige studenten zich uit voor het eerste tentamen. Zo kunnen ze langer studeren voor de herkansing en dan in één klap hoger scoren. Kan de faculteit niet een cijferlijst geven waarop alleen het hoogste cijfer te zien is?, oppert een student. Stolker kijkt op van de kwestie. Hij kan geen toezegging doen maar wil het onderwerp wel op de agenda zetten.
Laat de bliksem maar inslaan
Diverse keren worden politieke onderwerpen aangekaart. Wat te denken van het meldpunt tegen ‘links onderwijs’, een idee van Forum voor Democratie? Stolker benadrukt dat de debatcultuur veilig moet zijn. Hij prijst zich gelukkig dat deze universiteit zeer uiteenlopende meningen in huis heeft. In de 17e eeuw vlogen de theologen Arminius en Gomarus elkaar in de haren, tegenwoordig hebben we enerzijds juristen als Cliteur en Ellian en anderzijds historici als Lucassen en Bouras. Stolker: ‘Laat de bliksem maar inslaan. Zolang het debat maar respectvol en inhoudelijk is en je na afloop het Rapenburg oploopt en samen een borrel of thee drinkt.’
Plan niet alles dicht
Stolker heeft als rector nog een jaar te gaan. Wat gaat hij hierna doen? ‘Dan wil ik aan jullie kant van de zaal zitten: bijvoorbeeld colleges volgen bij HOVO Leiden en Studium Generale. Dat lijkt me heerlijk.’ Tot slot ook aan hem de klassieke College Tour-vraag: wat is zijn ultieme advies aan studenten? ‘Geef het toeval een kans in je leven. Plan niet alles dicht. Ik had in 1974 ook nooit gedacht dat ik rector zou worden!’
Tekst: Linda van Putten
Foto's Marnick van der Bom
Mail de redactie