Zo tilt virtual reality onderwijs naar een hoger niveau
Begin december gaf docent Joris Timmermans het eerste virtual reality-college bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden. Samen met het Centre for Innovation ontwikkelde hij een innovatieve lesmethode voor het mastervak Methods in Biodiversity Analysis. De eerste resultaten zien er veelbelovend uit. ‘Ik was onder de indruk van de positieve reacties van de studenten.’
Het bos in
Het is een apart gezicht: een kleine collegezaal gevuld met een handjevol leerlingen die om zich heen staan te kijken. De felgekleurde stoelen en witte tafels zien ze niet, want met hun virtual reality-bril wanen ze zich in een met naaldbomen gevuld bos. Ze kunnen de typisch frisse bosgeur bijna ruiken, zo levensecht ziet het eruit. ‘Ik vergat net compleet dat ik gewoon in een klaslokaal sta en waande me voor even op de Veluwe,’ zegt een student bij het afzetten van de bril. Een andere student zegt zelfs een klein beetje hoogtevrees te hebben ervaren toen hij met een lift boven de boomtoppen uitsteeg.
Begrijpen door te ervaren
Doel van het virtual reality-college: de studenten laten ervaren wat remote sensing is – namelijk het van een afstand verzamelen van data over objecten of gebieden (zie kader), een veelgebruikte methode in de milieuwetenschappen. ‘Ik heb gemerkt dat studenten vaak moeite hebben om de abstracte concepten van remote sensing te begrijpen als we traditionele lesmethoden gebruiken, daarom zijn we twee jaar geleden begonnen met het ontwikkelen een nieuwe methode,’ zegt Timmermans.
‘Tell me and I forget,
teach me and I may remember,
involve me and I will understand.’
Bovenstaande quote – die regelmatig toegekend wordt aan de Chinese filosoof Confucius, maar ook aan de Amerikaanse moralist Benjamin Franklin – beschrijft de kracht van interactie. Inmiddels heeft interactief leren ruimschoots zijn strepen verdiend en heerst het idee dat virtual reality daar nog een schepje bovenop kan doen. ‘VR biedt de mogelijkheid om verre gebieden te bezoeken, scenario’s te creëren en met dure apparatuur te meten vanuit het comfort van het klaslokaal,’ legt Timmermans uit. ‘Een dergelijke ervaring is daarom niet alleen “cool”, maar zorgt ook voor een efficiëntere manier van lesgeven.’
‘Een unieke kans’
In de virtuele wereld van Timmermans en zijn collega’s leidt een voice-over de studenten door het bos en legt uit waarom en hoe bepaalde remote sensing-technieken toepast worden. Op het moment dat de voice-over vertelt over het scannen van een omgeving om een 3D-model te creëren, krijgen de studenten de kans om zelf aan de slag te gaan en hun virtuele omgeving te scannen. Ook krijgen ze te zien hoe het bos eruit ziet met infrarode straling. In plaats van groene bladeren zien de studenten het bos ineens in het wit, omdat de infraroodstraling het water in de bladeren detecteert. ‘Dat de studenten dit echt zelf kunnen ervaren is uniek,’ aldus de docent.
Studenten zijn positief gestemd
Het klinkt als een leuke ervaring, dat virtual reality, maar voegt het ook daadwerkelijk iets toe op didactisch gebied? Om dat te toetsen, onderwierp Timmermans de studenten aan een kennisquiz over remote sensing en een vragenlijst over hun ervaringen. ‘De studenten waren zeer enthousiast over het idee en zelfs nog enthousiaster nadat ze de virtual reality-bril hadden geprobeerd,’ zegt Timmermans. ‘Daarnaast waren ze positief over hoe de app ze hielp om remote sensing te begrijpen.’ Ook mat Timmermans via een quiz hoe goed de VR-app kon bijdragen aan de kennisoverdracht. Hieruit bleek dat studenten door het gebruik van de app de complexe concepten sneller opnamen dan wanneer ze alleen de traditionele manier van onderwijs hadden gehad.
Timmermans benadrukt wel dat het gaat om voorlopige resultaten: ‘Het gaat hier om een kleine groep studenten, dus er moet nog verder getest worden.’ De (voorlopige) conclusie: met virtual reality lijkt er een nieuwe deur geopend voor docenten én studenten.
Remote sensing
Remote sensing is de wetenschap die gaat over het verzamelen van informatie over objecten en gebieden op afstand, meestal met behulp van luchtvaartuigen of satellieten. In de meeste gevallen gaat het om aardobservatie, maar remote sensing kan ook gebruikt worden in de sterrenkunde: hiervoor werkt het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden momenteel samen met de Sterrewacht Leiden. Andere toepassingen zijn het in kaart brengen van milieuproblemen, meteorologische waarnemingen en defensie.
Tekst: Bryce Benda