Studente sleept NWO-beurs binnen voor onderzoek naar ‘verjongings-gen’
Masterstudente Thalia Luden ontvangt een NWO-beurs voor haar onderzoeksvoorstel naar een gen dat bloeiende planten opnieuw in een groeifase brengt. Ook bedrijven in de sierteelt en groentezaadveredeling dragen bij aan het onderzoek.
Ze moet nog afstuderen, maar haar promotietraject heeft ze al geregeld: Thalia Luden schreef haar eigen onderzoeksvoorstel, dat NWO honoreerde met zo’n 280.000 euro. Ook verschillende groentezaad- en sierteeltveredelingsbedrijven dragen financieel bij aan het onderzoek. Thalia schreef de projectaanvraag samen met Remko Offringa, hoogleraar Ontwikkelingsgenetica van Planten bij het Instituut Biologie Leiden. In zijn lab gaat ze onderzoek doen naar een gen dat planten kan verjongen. Aanvrager en onderzoeker in spé Thalia Luden vertelt over haar project, waarmee ze begin 2020 van start gaat.
Hoe kwam je bij dit onderzoek terecht?
‘Ik deed tijdens mijn Master Green Life Sciences bij de UvA mee aan het graduate programme van de interuniversitaire Graduate School Experimental Plant Sciences. Daar kreeg ik de kans om zelf een onderzoeksvoorstel te schrijven voor het NWO programma Graduate School Groene Topsectoren. Ik wist dat ik in ieder geval iets met ontwikkelingsbiologie van planten wilde doen. Vervolgens heb ik verschillende labs bezocht, en Leiden sprak me het meest aan. Bij de groep van professor Offringa was er de mogelijkheid om onderzoek te doen naar een verjongings-gen. Dat spreekt natuurlijk enorm tot de verbeelding.’
Een verjongings-gen?
‘Dat is een gen waarvan is ontdekt dat het de bloei van een plant onderdrukt. Als dit zogeheten REJUVENATOR/AHL15 gen ‘aan’ staat, verjongt het de plant door nieuwe bladeren aan te maken in plaats van bloemen. Dat gebeurt ook bij eenjarige planten. Normaal gesproken sterft een eenjarige plant na het bloeien. Maar wanneer we in het lab het verjongings-gen aanzetten bij de eenjarige plant Arabidopsis thaliana, de zandraket, dan maakt de plant nieuw blad aan en kan deze meerjarig worden. Daarnaast beïnvloeden omgevingsfactoren zoals temperatuur en daglengte in welk levensstadium een plant komt: de groeifase of in de bloeifase. Ik ga onderzoeken hoe dat precies werkt en hoe we dat kunnen inzetten om een plant te laten bloeien of groeien.’
Verschillende bedrijven dragen bij aan dit onderzoek. Waarom is dat?
‘Om een voorbeeld te noemen: één van die bedrijven is een veredelaar voor de chrysantenteelt. Dat bedrijf verkoopt vegetatieve stekjes van chrysanten, dat zijn stekjes die nog niet in bloei zijn gekomen, aan chrysantentelers. Die vegetatieve stekjes worden nu gekweekt in landen als Ethiopië en Colombia, waar de weersomstandigheden constanter zijn dan hier in Nederland. Ondanks de constante omgevingsfactoren is ook daar het reguleren van de vegetatieve fase een uitdaging: als stekjes al gaan bloeien voordat ze volgroeid zijn, levert de teelt te weinig op voor de kwekers. De bedrijven kijken dus naar de toepassing, maar in mijn onderzoek gaat het vooral om het systeem in kaart te brengen en om de fundamentele aspecten van het verjongings-gen te ontdekken.’
Binnen het programma NWO Graduate School Groene Topsectoren kunnen excellente masterstudenten zelf, in samenwerking met kennisinstellingen en bedrijven, een voorstel voor promotieonderzoek indienen. Het programma heeft als doel vernieuwend en kwalitatief hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek binnen de topsectoren Agri & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen te bevorderen, en om talentvolle wetenschappers aan te trekken en op te leiden. De NWO-commissie beoordeelde het Leidse onderzoeksvoorstel als ‘zeer goed’. Kandidate Thalia Luden en Professor Offringa’s onderzoeksgroep kregen zelfs de beoordeling ‘excellent’.