De jacht op nanoplastics
Hoe gevaarlijk zijn micro- en nanoplastics? Hebben ze invloed op het milieu? Zijn ze schadelijk voor ons lichaam? Deze vragen kunnen we dankzij Fazel Abdolahpur Monikh eindelijk gaan beantwoorden. Samen met zijn collega’s ontwikkelde hij een methode om plasticdeeltjes van nanoformaat te detecteren en kwantificeren. Hun paper is onlangs gepubliceerd in het tijdschrift Environmental Pollution.
Een plastic wereld
Een korte blik om ons heen, thuis of op kantoor, maakt duidelijk dat plastic bijna onmisbaar is in ons dagelijks leven. Het is geweldig materiaal om mee te werken, want het is duurzaam en sterk. Maar, juist dankzij deze eigenschappen is plastic ook heel slecht afbreekbaar. Wanneer plastics in het milieu terechtkomen, zullen ze niet vergaan maar enkel opdelen in steeds kleinere stukjes. Uiteindelijk zijn deze stukjes zo klein, dat we ze niet meer kunnen traceren. Wat gebeurt er vervolgens met deze zeer kleine stukjes plastic? Tot nu toe konden we deze vraag niet beantwoorden, omdat bestaande technieken en methodes niet toereikend waren. Fazel Abdolahpur Monikh van het Instituut voor Milieuwetenschappen Leiden heeft nu samen met de Biologics Formulation Groep van de afdeling Drug Delivery Technology Leiden de eerste methode ooit ontwikkeld om nanoplastics in de natuur te kwantificeren en specificeren.
Moeilijk te vinden
‘Micro- en nanoplastics zijn materialen op basis van koolstof,’ legt Abdolahpur Monikh uit. ‘Veel bestaande analysetechnieken hebben daarom moeite om deze deeltjes te vinden in biologische media, zoals bloed en weefsels, omdat deze zelf ook koolstofverbindingen bevatten. Door de massadetectoren niet nauwkeurig genoeg zijn, is het zeer lastig de miniscule plastics te detecteren.’ De nieuwe methode maakt gebruik van zure en basische vergisting, ultracentrifugatie en stabilisatoren om de nanoplastics uit biologische monsters te extraheren. Op deze manier worden de eigenschappen van de deeltjes minimaal beïnvloed. Vervolgens gebruikt de methode multiangle light scattering (een techniek waarbij het door een monster verstrooide licht gemeten wordt) en een speciale scheidingstechniek om de grootteverdeling van de deeltjes te achterhalen.
Doorbraak
‘Onze methode opent deuren voor onderzoekers en stakeholders om het lot van nanoplastics in het milieu en ons lichaam te doorgronden,’ zegt Abdolahpur Monikh. ‘We kunnen nu nanoplastics traceren in consumentenproducten, voedsel en het menselijk lichaam. Ik hoop dat dit helpt om vat te krijgen op de plasticdeeltjes overal om ons heen.’
Abdolahpur Monikh en zijn collega’s hebben een aanvraag ingediend voor zowel een ERC Starters- als een NWO Veni-subsidie om de methode verder te ontwikkelen en te koppelen aan andere moderne technieken. ‘We willen een doorbraak in onderzoek naar plasticvervuiling bewerkstelligen door eindelijk antwoord te geven op de vraag: ‘Wat is de uiteindelijke bestemming van ons plastic afval, waar verdwijnt het naartoe? En, nog belangrijker: hoe beïnvloeden deze deeltjes de natuur en haar bewoners op weg naar hun graf?’
Nanoplastics
Nanoplastics zijn plasticdeeltjes tussen de 1 en 1000 nm groot. Door deze kleine afmetingen kunnen ze zeer specifieke eigenschappen hebben, die verschillen van de eigenschappen van vergelijkbare deeltjes van een grotere grootte. Via voedsel of drinkwater kunnen de deeltjes ons lichaam binnendringen.
Nanoplastics zijn potentieel schadelijker dan hun grotere tegenhangers zoals microplastics. Abdolahpur Monikh: 'Nanoplastics kunnen door hun zeer kleine deeltjesgrootte gemakkelijk door biologische barrières zoals de darm-bloed- en bloed-hersenbarrière heenkomen'. Het gevaar van nanoplastics wordt ook geassocieerd met andere meekomende deeltjes die de nanoplastics uit hun omgeving ab- of adsorberen.