Nieuw management voor nanoscopiecentrum NeCEN
Een nieuw bestuur is geïnstalleerd bij NeCEN, een ultramoderne faciliteit die wereldwijd de meest geavanceerde cryo-elektronenmicroscopen biedt. De nieuwe bestuursleden zitten vol enthousiasme: wat zijn hun ideeën voor de toekomst van de faciliteit?
Ariane Briegel en Meindert Lamers zijn de nieuwe co-directors van NeCEN. Briegel is hoogleraar Ultrastructuurbiologie aan het Instituut Biologie Leiden. Universitair hoofddocent Meindert Lamers werkt bij de afdeling Cel en Chemische Biologie van het Leids Universitair Medisch Centrum. Als non-executive director zal professor emeritus Jos Engelen (NIKHEF) het jonge team ondersteunen met zijn expertise als onder meer voormalig voorzitter van NWO.
Briegel: ‘NeCEN is een ultramoderne cryo-elektronenmicroscopiefaciliteit die expertise biedt op het gebied van sample preparatie, gegevensverzameling en daaropvolgende verwerking. De faciliteit huisvest verschillende hoogwaardige instrumenten, waaronder de enige twee Titan Krios-microscopen in Nederland. We willen ook nieuwe gebruikers opleiden en internationale wetenschappers uitnodigen om hun cryo-EM-gerelateerd onderzoek te presenteren, en op die manier betrokken zijn bij trainingen en seminars.'
Inzicht op atoomniveau
De faciliteiten op NeCEN maken het mogelijk om de binnenkant van cellen te bekijken. Lamers legt uit wat NeCEN wetenschappers te bieden heeft: ‘De high-end microscopen bieden wetenschappers ongekende hoge resolutie-informatie over de intracellulaire organisatie van cellen, lokalisatie van eiwitten en zelfs driedimensionale structuren van individuele eiwitten op atoomniveau. Onze apparaten worden ook gebruikt in de materiaalkunde om de atoomstructuur van anorganische moleculen te bestuderen. Deze informatie geeft inzicht in hoe moleculen werken, hoe mutaties ziekte veroorzaken en helpt bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen.'
Impact vergroten
Natuurkundige Jos Engelen licht de toekomstplannen voor de faciliteit toe: ‘NeCEN is eind 2011 opgericht en voorziet sindsdien honderden nationale en internationale onderzoekers van hoge resolutie cryo-EM-gegevens. We willen de impact van NeCEN op de wetenschap in Nederland vergroten, zowel door het aantal lokale gebruikers te vergroten door samenwerking en cursussen, als door meer tijd en ondersteuning te bieden aan getrainde nationale elektronenmicroscopisten. Dit is ook de reden dat NeCEN deel uitmaakt van de Nederlandse Electron Microscopy Infrastructure (NEMI). We zullen er bovendien voor zorgen dat NeCEN een ultramoderne faciliteit blijft, door de nieuwste technologische ontwikkelingen en methoden te implementeren.'
Nieuwe impuls
Het bestuur van NeCEN rapporteert aan de Raad van Toezicht, die bestaat uit de decanen van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden (Geert de Snoo, tot 1 september 2019) en de Faculteit Geneeskunde van het LUMC (Pancras Hogendoorn), de wetenschappelijk directeur van het Instituut Biologie Leiden (Gilles van Wezel), en het hoofd van de afdeling Chemische Immunologie van het LUMC (Jacques Neefjes). De Raad van Toezicht is erg enthousiast over de nieuwe impuls bij NeCEN. De Snoo merkt op hoe belangrijk het is om deze faciliteit in Leiden te hebben: ‘NeCEN is een geweldige faciliteit in Leiden waar wetenschappers toponderzoek in Nederland kunnen doen. Alleen door samen te werken hebben we een onderzoeksinfrastructuur zoals deze beschikbaar en kunnen we op internationaal niveau deelnemen.’ Hogendoorn is blij een voorbeeld te zien van nauwe samenwerking tussen het LUMC en de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen:" Ik ben trots dat we met NeCEN onderzoekers uit Leiden en ver daarbuiten een plek bieden om uitstekende wetenschap te bedrijven. Het is een prachtig voorbeeld van hoe onderzoek van het LUMC en de faculteit W&N letterlijk samenkomen.'
NeCEN, het Nederlands Centrum voor Elektronen Nanoscopie, is een internationale cryo-elektronenmicroscopie (cryo-EM) faciliteit in Leiden die toegang biedt tot de meest geavanceerde elektronenmicroscoop: de 300 kilo-elektronen volt (KeV) Titan Krios. Het biedt ook monstervoorbereidingskamers, waaronder één voor bioveiligheidsniveau 2-pathogenen zoals bijvoorbeeld de bacterie die cholera veroorzaakt, of antibioticaresistente pathogenen zoals MRSA, en deskundige ondersteuning door zeer bekwaam personeel. Het herbergt bovendien een speciaal monsterbereidingsapparaat dat een gefocusseerde ionenstraal gebruikt waarmee onderzoekers een dunne plak kunnen afsnijden van grote samples, zoals een hele cel, om de binnenkant te onderzoeken.