LUF-subsidies voor zes Leidse psychologen
Het Leids Universiteits Fonds (LUF) heeft projectsubsidies toegekend aan Liesbeth van Vliet, Michiel Claessen, Anna van Duijvenvoorde, Laura Steenbergen, Kim de Jong en Franziska Richter. Deze Leidse wetenschappers ontvangen ieder rond de 20.000 euro om hun plannen te realiseren.
LUF-laureaten 2019 - Psychologie
- Liesbeth van Vliet: LUF algemeen
- Michiel Claessen, Anna van Duijvenvoorde en Laura Steenbergen: Gratama Stichting/LUF voor alle wetenschapsgebieden, bij voorkeur projecten met maatschappelijke relevantie
- Kim de Jong en Franziska Richter: Elise Mathilde Fonds/LUF voor alle wetenschapsgebieden
LUF algemeen
Liesbeth van Vliet
Hoe woorden kunnen schaden: het ontrafelen van de nocebo-effecten van communicatie met ernstig zieke kankerpatiënten
'Het basisprincipe van de gezondheidszorg is ‘schaad niet’. Hoewel de meeste klachten over communicatie tussen artsen en – veelal ernstig zieke – patiënten gaan, is er weinig bekend over welke precieze communicatie ernstig zieke patiënten kan schaden. Wanneer communicatie schaadt, is er sprake van nocebo-effecten: negatieve effecten op patiënt-uitkomsten veroorzaakt door de context waarin zorg wordt gegeven.'
'Dit project beoogt te bepalen welke communicatie schadelijk is volgens patiënten met ongeneeslijke borstkanker, en wat meer helpende alternatieven zijn. Dit wordt onderzocht door middel van een online uitgezette vragenlijst. Door integratie van de onderzoekswerelden naar communicatie en nocebo-effecten, creëert dit project kennis over en handvatten voor het verbeteren van patiënt-uitkomsten in een fase waarin dit essentieel is.'
Gratama Stichting/LUF
Michiel Claessen
The Leiden Navigation Test for internationally standardized assessment of navigation ability
'Dankzij de toekenning van de LUF-beurs kan ik me van november 2019 t/m juni 2019 bezighouden met het navigatievermogen. Dat is essentieel voor het dagelijks leven, waardoor stoornissen hierin grote gevolgen hebben, zoals verminderde mobiliteit en kwaliteit van leven. Dit is bijvoorbeeld het geval bij mensen met Alzheimerdementie. Navigatieproblemen blijken zelfs één van de vroegste voorspellers van deze dementievorm. Om navigatieproblemen betrouwbaar vast te kunnen stellen, is een korte én goed onderbouwde navigatietest doorslaggevend. Zo’n test bestaat momenteel echter niet.'
'Voor dit project ga ik daarom onze bestaande navigatietest bewerken en internationaal beschikbaar maken. Het voordeel is dat deze test dankzij het Weekend van de Wetenschap inmiddels al door meer dan 11.800 gezonde mensen is gemaakt. Wanneer onze test internationaal kan worden ingezet, zal dit het betrouwbaar vaststellen van navigatieproblemen sterk verbeteren en kan Alzheimerdementie in eerder stadium worden vastgesteld en behandeling worden opgestart.'
Anna van Duijvenvoorde
Watch me learn! Placing learning in a social context
'Hoe kunnen we leren van jongeren verbeteren? Een belangrijk aanknopingspunt is misschien wel hun vrienden. In de tienertijd worden leeftijdgenoten belangrijker, sociale beïnvloeding neemt toe en hechte vriendschappen ontstaan. Met de LUF-Gratema subsidie ga ik bestuderen of de sociale omgeving van jongeren een belangrijke invloed heeft op hun leerprestaties.'
'Kunnen jongeren beter leren met en van hun vrienden? En wat voor rol spelen de relaties en cohesie in de klas? De subsidie ondersteunt het opzetten en uitvoeren van een studie ‘in de klas’ in jongeren tussen de 12-17 jaar. Naast wetenschappelijke kennis over leren zal dit onderzoek resulteren in een infographic met inzichten nuttig voor middelbare scholen en jongeren zelf.'
Laura Steenbergen
The microbiota-gut-brain axis in preventing stress-related disorders: antibiotics, cytokine activity, and cognitive reactivity to emotion
'Diversiteit van de bacteriepopulatie in de darmen lijkt bij te dragen aan een gezonde reactie op stress, terwijl een verstoring van deze 'darmmicrobiota' verband houdt met stress-gerelateerde aandoeningen. Het ontstaan van dergelijke aandoeningen wordt voorspeld door de reactie in denkpatronen van mensen die iets emotioneels meemaken of zelfs het terugdenken aan een verdrietige gebeurtenis.'
'Samen met de afdeling immunologie en MyMicroZoo onderzoek ik het verband tussen een mogelijke verstoring in de darmmicrobiota en dergelijke denkpatronen. Dat verband wordt mogelijk beïnvloed door het immuunsysteem, met name de aanmaak van ontstekingsbevorderende moleculen, die we wellicht met probiotica (i.e. ‘goede bacteriën’) kunnen aanpakken.'
Elise Mathilde Fonds/LUF
Kim de Jong
Verschillen tussen therapeuten verklaren
Interpersoonlijke therapeutische vaardigheden zijn een belangrijke voorspeller voor verschillen in behandelresultaten tussen therapeuten. In lastige therapiesituaties (bijv. een boze cliënt) ervaart een therapeut vaak negatieve emoties die van invloed kunnen zijn op hun prestaties. Doel van dit project is onderzoeken of emotieregulatie van invloed is op het verband tussen interpersoonlijke vaardigheden en behandelresultaten.
We laten therapeuten kijken naar video’s van makkelijke en moeilijke therapiesituaties en vragen hen daarop te reageren. Hun reacties worden gescoord op acht interpersoonlijke vaardigheden. Emotieregulatie meten we met vragenlijsten en door het analyseren van de hartslag van de therapeut. Door dit onderzoek zullen we meer inzicht krijgen in op welke manier interpersoonlijke therapeutische vaardigheden behandelresultaten beïnvloeden.
Franziska Richter
Het integreren van ervaringen in besluitvorming: Hoe ons verleden ons
heden beïnvloedt
'In dit project willen we beter begrijpen hoe eerdere ervaringen de interpretatie van nieuwe informatie beinvloeden. De doelstelling van dit project is tweeledig:
- Mijn eerste experiment zal bepalen welke aspecten van eerdere ervaringen we gebruiken in besluitvorming. Mijn voorspelling is dat hoe zeker we ons voelen over onze herinneringen, dit een grotere invloed heeft op het nemen van besluiten in vergelijkbare situaties, dan hoe precies onze herinneringen feitelijk zijn;
- Mijn tweede experiment zal middels 'brain imaging' technieken het tijdstip trachten te bepalen waarop onze herinneringen vorm beginnen te geven aan onze ervaring van nieuwe informatie. Zijn eerdere ervaringen bepalend voor de gedetailleerdheid waarmee we nieuwe situaties verwerken, of alleen voor de gedetailleerdheid waarmee we ons die herinneren?'