Van wijntranen tot wolkentransport: groot wiskundecongres in Leiden
De winnaar van de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in de wiskunde, een verklaring waarom wijn traant en nog veel meer wiskundige theorie en toepassing. Van 8 tot en met 12 juli komen 550 wiskundigen samen in het centrum van Leiden om te spreken over differentiaalvergelijkingen.
Voor de eerste keer komt de wetenschapsconferentie Equadiff naar Nederland. Deze tweejaarlijkse conferentie is gericht op differentiaalvergelijkingen in de breedste zin. Wiskundigen gebruiken differentiaalvergelijkingen om te beschrijven hoe dingen in de wereld veranderen. Bijvoorbeeld het verval van radioactief materiaal, de beweging van warmte of de groei van populaties. Wiskundigen beschouwen de Equadiff-conferenties als gids voor nieuwe ontwikkelingen in het zich razendsnel ontwikkelende gebied van differentiaalvergelijkingen, een vakgebied dat zowel binnen als buiten de wiskunde zeer relevant is.
Nederland is traditioneel sterk in differentiaalvergelijkingen, en ook aan de Universiteit Leiden is het vakgebied binnen het Mathematisch Instituut goed vertegenwoordigd. Het instituut en het nationale organisatiecomité zijn zeer trots hun internationale vakgenoten in Leiden te verwelkomen.
Sprekers: winnaar ‘Nobelprijs voor de wiskunde’
Het programma bevat een reeks bekende namen uit de wiskunde. Zo is Alessio Figalli een van de hoofdsprekers. Deze jonge Italiaanse wiskundige won in 2018 de Fieldsmedaille, ook wel de Nobelprijs voor de wiskunde genoemd. Figalli (ETH Zürich) werkt aan de theorie van optimaal transport: de zoektocht naar de meest efficiënte manier om zaken van de ene plaats naar de andere te brengen. De theorie heeft vele onverwachte toepassingen, aldus Figalli, bijvoorbeeld in wolken. Die bestaan uit miljarden deeltjes. We weten dat in de natuur transport plaatsvindt met zo min mogelijk energie. Hoe beweegt dan tijdens de evolutie van een wolk elk deeltje zich van het ene punt naar het andere?
Wijntranen
Al dertig jaar proberen wetenschappers te begrijpen waarom wijn in het glas ‘traant’ – een vermeend teken van kwaliteit. De Amerikaanse Andrea Bertozzi (University of California) bestudeerde het fenomeen vanuit wiskundig perspectief. Zij ontdekte dat schokgolven er een rol in spelen. Ze belooft tijdens haar lezing op vrijdag ook een presentatie van het fenomeen te geven.
Scheepsbouw, optische vezels, kiemende zaden
Het werk van woensdagspreker Margaret Beck (Boston University) is gericht op het gedrag van golven en patronen in allerlei verschillende contexten, zoals vloeistoffen en gassen. Goede wiskundige beschrijvingen hiervan zijn bijvoorbeeld belangrijk in de meteorologie, en vormen waardevolle kennis voor begrip van patronen en dynamiek in chemische reacties.
Edriss S. Titi (Texas A&M University, University of Cambridge en Weizmann Institute of Science) spreekt op dinsdag. Hij is een wereldwijd gezaghebbend toegepast wiskundige, gespecialiseerd in vloeistofmechanica, bewegingen in oceanen en atmosfeer, chemische reacties en geleiding van licht in optische vezels.
Chad Topaz (Williams College) organiseert een parallelsessie op uitnodiging voor zijn vakgenoten. Hij werkt aan onderwerpen van data science tot biologische zwermen en patronen in de natuur. Daarnaast is hij een ervaren spreker voor algemeen publiek en oprichter van QSIDE: Institute for the Quantitative Study of Inclusion, Diversity, and Equity.
Van farmacologie tot ecologie
Een van de Leidse wiskundigen die hun werk presenteren is Vivi Rottschäfer, tevens een van de organisatoren van Equadiff. Zij werkt aan wiskundige theorie die vaak ook directe toepassingen heeft in vakgebieden van farmacologie tot ecologie. Bijvoorbeeld voor medicijnwerking en transport door het lichaam en om bijen de winter te laten overleven. In de Studiegroep Wiskunde met de Industrie werkte ze aan bijvoorbeeld weers- en klimaatvoorspellingen, olie-, gas- en watertransport in pijpleidingen en ontkiemen van zaden.
Programma
Op maandagochtend 8 juli opent burgemeester Henri Lenferink de conferentie. Het programma van Equadiff duurt vijf dagen en vindt geheel plaats in de Leidse binnenstad. Behalve Figalli zullen tien andere hoofdsprekers voordrachten houden in de Hooglandse Kerk voor alle congresbezoekers. In het Kamerlingh Onnes Gebouw zullen daarnaast 35 minisymposia plaatsvinden over uiteenlopende onderwerpen. Alle informatie over het programma is te vinden op de website van Equadiff.