Onderzoek stijging lasten sinds 2001 in de Telegraaf
Na de uitspraak van premier Rutte over de gewenste loonstijging komt de vraag op welke rol de overheid zelf toekomt via belastingpolitiek. Leids onderzoek hierover wordt vandaag aangehaald in de Telegraaf.
Het onderzoek laat zien dat de bruto inkomenstoename sinds 2001 vanaf het 50ste percentiel nagenoeg volledig is wegbelast. Een marginale belastingdruk dus van nagenoeg 100%. Als gevolg daarvan is toename van de koopkracht sinds 2001 zeer bescheiden gebleken. Illustraties van het hoofdbeeld staan hieronder.
Het onderzoek brengt voor Nederland de verdeling van de belasting- en premiedruk en de volle omvang van de herverdelingsinspanningen via de fiscaliteit in beeld sinds 2001, waarbij de onderzoekers zich vooral hebben gericht op de inkomensheffingen. Hieruit blijkt dat de wetgever sinds 2001 flink heeft moeten bijsturen om de veranderingen van de bruto inkomens zo te redresseren dat uiteindelijk een evenwichtig inkomensbeeld kon worden gerealiseerd. Per saldo is de koopkracht voor veel groepen in 2014 lager uitgevallen dan in 2001 het geval was. Met name (fors hogere) inkomensheffingen holden de koopkracht uit (zorgpremies). Er moest flink worden gesleuteld aan het belastingstelsel via een steeds fijnmaziger instrumentarium, omdat de variatie van de bruto inkomensmutaties tussen de diverse groepen huishoudens (zeer) groot was.
De laatste 15 jaar is de fiscaliteit fors ingezet als sturingsmechanisme. Regelmatig gaf de wetgever expliciet aan dat het bereiken van sociaal-economische doelstellingen prevaleert boven een fiscaal-theoretische fundering. Echter, de effectiviteit van belastingheffing als sturingsinstrument is in veel gevallen twijfelachtig. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het fiscale stelsel hierdoor is vastgelopen. Het zou daarom mooi zijn als er voldoende draagvlak ontstaat voor een belastinghervorming waarbij de taboedossiers kunnen worden opgelost, de ingewikkelde (inkomensafhankelijke) regelingen vereenvoudigd en de kwetsbare handhaving versterkt. Een heroverweging van de balans tussen verdelingsbeginselen en sturingsambities lijkt op zijn plaats.
Het onderliggende onderzoek kan worden geraadpleegd en is mede gebaseerd op eerder onderzoek dat is gepubliceerd in het Weekblad Fiscaal Recht. Een vervolgstudie zal in het najaar in boekvorm verschijnen; een presentatie hierover is thans al wel beschikbaar.
Links:
- Presentatie: Heterogeneity income tax ratios - Causes, dimensions and development of tax discrimination in the Netherlands pdf
- Caminada, Goudswaard & Knoef (2018), Toenemende spreiding in de drukverdeling van inkomensheffingen, Weekblad Fiscaal Recht 7256: 1245-1253 klik hier
- Twitterbericht
- Artikel Telegraaf