'Onweer' van Jan Wim Buisman boek van de maand bij OVT
Het boek 'Onweer. Een kleine cultuurgeschiedenis 1752-1830' van universitair docent Jan Wim Buisman is verkozen tot boek van de maand door geschiedenisprogramma OVT van NPO Radio 1. Onweer is en blijft een ontzagwekkend fenomeen, maar hoe reageerden mensen op dit natuurgeweld?
Van oudsher werden donder en bliksem gezien als Gods strafwerktuigen. Maar in 1752 vond wetenschapper Benjamin Franklin de bliksemafleider uit en dat had gevolgen voor de manier waarop men aankeek tegen het onweer, zowel in wetenschappelijk, religieus als artistiek opzicht.
Er bestond een driedeling in denkwijzen rondom onweer: orthodoxe gelovigen mochten soms niet eens naar de hemel wijzen, geen boeken lezen die zondig waren en moesten binnen blijven zodat de bliksem je niet kon treffen. Tegelijkertijd volgden vrijdenkers en ruimer denkende gelovigen het voorbeeld van Benjamin Franklin en plaatsen ook een bliksemafleider op hun huis zodat er geen slachtoffers zouden vallen. Tenslotte beweerden de fysicotheologen dat God het onweer schiep maar ook het antwoord om ermee om te gaan: de bliksemafleider. Deze driedeling bleef bestaan tot begin 19e eeuw, toen de Verlichting plaatsmaakte voor de Romantiek en het gods- en natuurbeeld veranderden. Onweer werd, meer dan ooit tevoren, geëstheticeerd; zowel in de poëzie, de schilderkunst en muziek. Romantici ervoeren onweer minder als een bedreiging en zagen haar zelfs als een vriendin, als iets moois.
Meer weten?
Beluister het complete radio-item over het boek van Jan Wim Buisman hier.
Aanvulling:
Buisman's boek kreeg afgelopen 15 juni ook een plek in de boekenrubriek van het programma Nieuwsweekend van NPO Radio 1. Luister en bekijk hier terug.