'Wat is echt de moeite waard om te onderwijzen?'
Iedereen is het erover eens dat onderwijs leerlingen moet voorbereiden op de toekomst, maar er bestaan verschillende meningen over hoe dit moet gebeuren en wat onderwezen moet worden.
Derde weg
Moet er vooral feitenkennis worden onderwezen, of vooral sociale betrokkenheid, of moeten vooral algemene vaardigheden en houdingen worden aangeleerd?
Tijdens het symposium 'Wat is echt de moeite waard om te onderwijzen?' op vrijdag 10 mei 2019 werd een zogenoemde derde weg gepresenteerd die uitgaat van perspectieven als het vergeten fundament van een toekomstgericht curriculum.
Het symposium werd georganiseerd rond de presentatie van het boek Wat is echt de moeite waard om te onderwijzen? en werd bezocht door ruim 130 leraren, lerarenopleiders, onderzoekers, curriculumontwerpers, beleidsmakers, mensen van vakverenigingen en schoolleiders. Na een algemene lezing van eerste auteur Fred Janssen vond er in de workshops en ronde-tafelsessies verdere verdieping plaats en kon er verder worden gesproken over dit thema.
Wat is nu echt de moeite waard?
Een leerstofgerichte benadering stelt voor om vakinhouden als kern te nemen van een toekomstgericht curriculum terwijl een leerlinggerichte benadering beargumenteert dat het juist draait om algemene (vakoverstijgende) vaardigheden en houdingen. In het gepresenteerde boek wordt geen partij gekozen voor een van beide posities, maar wordt een alternatief voorgesteld: de introductie van perspectieven als het vergeten fundament van een toekomstgericht curriculum.
'Perspectieven zijn manieren van kijken, denken en werken waarin vakinhouden, vakvaardigheden en houdingen samenkomen. Ze dienen vaak als onbewust denkgereedschap waarmee experts complexe situaties te lijf gaan’ aldus Fred Janssen
Door deze perspectieven per schoolvak expliciet te maken krijgen perspectieven de mogelijkheid om voor leerlingen te functioneren als denkgereedschap met als doel grip te krijgen op complexe situaties. Het boek is samengesteld op basis van onderzoek, bijdragen en denkwerk van circa 35 experts uit heel Nederland uit een breed scala aan disciplines.
Perspectieven toepassen op het thema migratie
Na de opening konden deelnemers kiezen voor workshops en aansluitende ronde-tafelsessies. In de workshops werden de mogelijkheden van perspectieven gedemonstreerd door de auteurs, waarna deelnemers aan de slag gingen om er inhouden mee te ontwerpen. Een van de onderwerpen waarop perspectieven werden toegepast betrof het thema migratie. Vanuit allerlei perspectieven kunnen daar vragen over worden gesteld met bijbehorende concepten en denkwijzen.
|
Vak |
Vragen over migratie |
|
Aardrijkskunde |
Waar vindt migratie plaats? Waarom vindt daar migratie plaats? |
|
Geschiedenis |
In welke volgorde vond migratie plaats door de eeuwen heen? Hoe is migratie binnen Europa gewaardeerd de afgelopen eeuw? |
|
Biologie |
Wat is de functie van migratie van een diersoort? Wat zijn de effecten van migratie op evolutie? |
|
Economie |
Wat zijn de gevolgen van migratie op de stabiliteit van de economie van een land? Hoeveel samenwerking wil Europa aangaan rondom migratie? |
|
Nederlands |
Hoe wordt het woord gebruikt in kranten? Hoe zit het woord in elkaar? |
Bij iedere vraag horen bepaalde concepten. Het is echter de verbinding van de denkwijzen met bijbehorende vragen aan concepten die leerlingen grip laat krijgen op een complex vraagstuk als migratie.
In de ronde tafels werd vervolgens verder gediscussieerd over leraren(opleiding), voortgaande professionalisering, curriculum en onderzoek.
Denkgereedschap
De belangrijkste meerwaarde voor het inzetten van perspectieven bleek de mogelijkheid tot het aanreiken en aanleren van goed denkgereedschap voor leerlingen dat vormgegeven is volgens de vakspecifieke denkvaardigheden. Deze meerwaarde werd genoemd voor zowel de lespraktijk, de lerarenopleiding, het curriculum als voor doorgaande professionalisering van leraren. Belangrijkste ontwikkelpunt dat werd genoemd is het verder vormgeven van de toepassingen en afbakening van perspectieven voor de verschillende curriculumonderdelen en het verder verkrijgen en verspreiden van de belangrijkste uitkomsten uit onderzoek naar het gebruik van perspectieven als het vergeten fundament.