Inspirerend: Henriëtte studeerde 5 maanden aan een Chinese universiteit
Tien jaar was Henriëtte Hofman, toen ze zichzelf verloor in The Last Emperor, een film uit 1987 over de twaalfde en laatste keizer van de Mantsjoedynastie. Een interesse die er uiteindelijk voor zorgde dat ze voor haar research MA Asian Studies vijf maanden naar Chengde in China vertrok. Ze bleek een serieuze en succesvolle Leidse studente, die als volwaardig meedraaide op een Chinese universiteit. Ze deelt haar ervaringen met ons.
Een verloren cultuur
'De Mantsjoes is de naam voor een volk uit Noord-oost Azië dat in 1644 Peking veroverde en vervolgens tot 1911 over China geregeerd heeft', vertelt Henriëtte. 'Toen de dynastie viel, verloren de Mantsjoes hun macht en werden ze gediscrimineerd. Dit resulteerde erin dat veel van hen niet meer voor hun identiteit uit durfden te komen en ongezien opgingen in de Chinese samenleving. Het verschil tussen een Chinees en een Mantsjoe was steeds moeilijker te zien. Langzaamaan ging de Mantsjoetaal verloren. Maar door een versoepeling in beleid in de jaren '80, lieten de Mantsjoes zich weer zien en tot op de dag van vandaag zijn ze op zoek naar de verloren cultuur van hun voorouders.'
Mantsjoe als moderne taal
'Tijdens mijn Research master ben ik een halfjaar naar China gegaan om deze eeuwenoude cultuur in hedendaagse vorm te bestuderen. Ik ben bij veel Mantsjoes op bezoek geweest en heb hun gebruiken en tradities van dichtbij mogen meemaken. Ook leerde ik de moderne Mantsjoetaal lezen, schrijven en spreken. Via mijn Leidse docent Fresco Sam-sin hoorde ik namelijk over de Hebei Normal University for Nationalities in Chengde, zo'n 300 kilometers ten noorden van Beijing. Binnen de academische wereld werd Mantsjoe lange tijd gezien als een klassieke taal die je kunt gebruiken om oude geschriften mee te ontcijferen, maar een oude studiegenoot van Fresco doceerde Mantsjoe daar juist als een hedendaagse spreektaal. Want er zijn heel weinig Mantsjoes die hedendaags Mantsjoe kunnen spreken - de meesten spreken gewoon Chinees - maar er zijn er wel steeds meer die het willen leren. In de hedendaagse taallessen worden nieuwe woorden als 'auto' en 'televisie' geïntroduceerd want die bestonden honderd jaar geleden natuurlijk nog niet. Toen ik over dat lesprogramma hoorde, was ik meteen enthousiast.'
In de watten gelegd
'Ik was de eerste buitenlandse student ooit daar dus dat ik een halfjaar kwam studeren was voor de universiteit erg bijzonder. Ik ben dan ook behoorlijk in de watten gelegd; ik werd de eerste dag opgehaald van het station en gelijk naar mijn kamer gebracht; de allermooiste die er was met eigen badkamer. Alles was tot in de puntjes geregeld. De universiteit was ook ontzettend bezorgd over dat mij iets zou overkomen. Elke keer als ik de campus af wilde om te sporten of iets dergelijks, moest ik een berichtje sturen naar mijn docent. Mijn klasgenoten reageerden ook heel leuk op mij en waren vooral erg nieuwsgierig. Na de eerste les ben ik zeker nog wel een halfuur blijven staan om selfies te maken met mijn klasgenoten', zegt ze lachend.
Trial and error
'In het begin vond ik het wel lastig om als Nederlander in een Chinese klas mee te draaien, want er was eigenlijk niemand die Engels sprak, of heel gebrekkig. Maar ik wilde zelf alles graag in het Chinees doen want dat was ook goed voor mijn eigen taalvaardigheid. Het belangrijkste is niet dat je een taal vlekkeloos kunt spreken, maar dat je het dúrft te spreken. Zeker in situaties waarin je niet anders kunt, dan móet je wel. Bang zijn dat je wordt uitgelachen of dat je iemand beledigt is niet nodig; mensen hebben snel begrip als een taal niet je moedertaal is en vinden het alleen maar leuk dat je het probeert.’
Kwaliteit van onderwijs
'De Mantsjoetaallessen in Leiden en China verschillen veel. In Leiden waren de lessen voornamelijk gericht op geschiedenis en het bestuderen van oude teksten, terwijl de lessen in Chengde dus modern georiënteerd waren. Het was interessant om Mantsjoe op deze nieuwe manier te bekijken want na drie jaar Mantsjoe in Leiden wist ik nog niet hoe ik 'hallo, hoe gaat het?' moest zeggen, omdat dat niet in die klassieke teksten voorkwam', legt Henriëtte uit. 'Verder leren we in Nederland een taal door middel van een lesboek, woordjes, grammatica en dialoogjes in de les. In China draait alles eigenlijk om herhalen, herhalen, herhalen. Iets letterlijk opdreunen totdat je het uit je hoofd kent; zelfs hele lappen tekst uit een boek. Ik kan me voorstellen dat dat voor reguliere studenten best pittig is.'
Toekomstplannen
‘Nu ik weer terug ben op de Universiteit Leiden, werk ik hard aan mijn scriptie die gaat over wat ik allemaal in China heb gezien. Ik heb ontzettend veel opnames van interviews met Mantsjoes en veel beeldmateriaal en aantekeningen. Ik heb zoveel, dat ik hoop dat ik er nog een PhD uit kan halen. Verder onderzoek doen naar deze cultuur vind ik belangrijk, juist omdat dat zo weinig gedaan wordt. Terwijl er inmiddels wel 10 miljoen Mantsjoes in China zijn. Na mijn studie hoop ik dat ik bezig kan blijven met mijn eigen onderzoek, maar ik zou het ook leuk vinden om op een universiteit te werken, als docent of professor bijvoorbeeld. Of misschien wel iets bij de overheid. De tijd zal het leren.'
Uit je comfortzone
'Studeren in het buitenland kan ik zeker aanraden en ik ben heel erg dankbaar dat de Universiteit Leiden – en in het bijzonder mijn docent Fresco Sam-sin - mij deze kans geboden heeft. Eigenlijk zou studeren in het buitenland verplicht moeten worden, puur om jezelf even uit je comfortzone te trekken en om te zien hoe het er in andere delen van de wereld aan toe gaat, ook al is het in België. Ook voor je eigen ontwikkeling is het goed; je bent opeens op jezelf aangewezen maar leert ook heel veel nieuwe mensen kennen. Zelf merk ik aan mensen die in het buitenland zijn geweest dat ze opeens heel open minded zijn, sneller nieuwe dingen uitproberen en actiever worden. Ja, ik denk dat het voor iedereen heel erg nuttig is.'
Enthousiast over Henriëtte's verhaal? Meld je dan nu aan voor een van onze masteropleidingen Asian studies: Asian Studies (MA) of Asian Studies (Research MA).
Tekst: Lieselotte van de Ven
Mail de redactie